Bài giảng Nhập môn chính sách công và phân tích thể chế - Bài 5: Thị trường và Nhà nước - Nguyễn Xuân Thành
Cạnh tranh hoàn hảo
• Nhiều người bán, mỗi người bán một tỷ phần nhỏ của tổng sản lượng
thị trường và không thể tác động đến giá.
• Nhiều người mua, mỗi người không kiểm soát được giá.
• Không có rào cản để nhà sản xuất tham gia hay rời bỏ thị trường.
• Sản phẩn của các nhà sản xuất là đồng nhất và thay thế hoàn hảo
cho nhau.
• Thông tin hoàn hảo: người tiêu dùng có đầy đủ thông tin về sản phẩm
mình mua và nhà sản xuất có đầy đủ thông tin về các đối thủ cạnh
tranh.
• Các nhân tố sản xuất như đất đai, lao động và vốn được phân bổ tự
do theo các điều kiện thay đổi trên thị trường.
• Hoạt động sản xuất và tiêu dùng không tạo ra các ngoại tác.
Tìm đâu ra thị trường cạnh tranh hoàn hảo?
• Tìm ra trong ….
các sách giáo khoa kinh tế học
• Nhưng, ý nghĩa của nó đối với các nhà hoạch
định chính sách công là:
– Cạnh tranh hoàn hảo là tính chất gần đúng cho rất
nhiều thị trường hàng hóa và dịch vụ.
– Hãy trân trọng sức mạnh và tính hiệu quả của thị
trường
• Nhiều người bán, mỗi người bán một tỷ phần nhỏ của tổng sản lượng
thị trường và không thể tác động đến giá.
• Nhiều người mua, mỗi người không kiểm soát được giá.
• Không có rào cản để nhà sản xuất tham gia hay rời bỏ thị trường.
• Sản phẩn của các nhà sản xuất là đồng nhất và thay thế hoàn hảo
cho nhau.
• Thông tin hoàn hảo: người tiêu dùng có đầy đủ thông tin về sản phẩm
mình mua và nhà sản xuất có đầy đủ thông tin về các đối thủ cạnh
tranh.
• Các nhân tố sản xuất như đất đai, lao động và vốn được phân bổ tự
do theo các điều kiện thay đổi trên thị trường.
• Hoạt động sản xuất và tiêu dùng không tạo ra các ngoại tác.
Tìm đâu ra thị trường cạnh tranh hoàn hảo?
• Tìm ra trong ….
các sách giáo khoa kinh tế học
• Nhưng, ý nghĩa của nó đối với các nhà hoạch
định chính sách công là:
– Cạnh tranh hoàn hảo là tính chất gần đúng cho rất
nhiều thị trường hàng hóa và dịch vụ.
– Hãy trân trọng sức mạnh và tính hiệu quả của thị
trường
19 trang
09/11/2022
5680
Bạn đang xem tài liệu "Bài giảng Nhập môn chính sách công và phân tích thể chế - Bài 5: Thị trường và Nhà nước - Nguyễn Xuân Thành", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- bai_giang_nhap_mon_chinh_sach_cong_va_phan_tich_the_che_bai.pdf
Nội dung text: Bài giảng Nhập môn chính sách công và phân tích thể chế - Bài 5: Thị trường và Nhà nước - Nguyễn Xuân Thành
- Chính sách công: Khắc phục bất cân xứng thông tin • Nhà nước dùng thể chế để bắt buộc (kèm theo chế tài): – Các bên tham gia thị trường phải cung cấp thông tin – Các bên tham gia thị trường bị hạn chế hành động • Nhà nước đứng ra: – Cung cấp thông tin – Cung cấp hàng hóa và dịch vụ • Nhà nước dùng chính sách để tạo khuyến khích thông qua: – Điều tiết giá – Thưởng/phạt • Dùng thị trường điều tiết thị trường 11
- Ngoại tác (Externalities) • Ngoại tác xảy ra khi một bên làm tăng (giảm) chi phí/lợi ích của một (số) bên khác nhưng không thông qua giao dịch thị trường (không được phản ánh qua giá cả) • Ngoại tác làm thị trường thất bại vì lợi ích/chi phí cá nhân khác lợi ích/chi phí xã hội dẫn đến phân bổ nguồn lực không đạt hiệu quả Pareto. Positive Externality Negative Externality 12
- Chính sách công khi có ngoại tác • Nhà nước can thiệp bằng thể chế và chính sách để nội hóa ngoại tác: – Người tạo ngoại tác tích cực được hưởng lợi ích của chính ngoại tác do mình tạo ra – Người tạo ngoại tác tiêu cực phải chịu chi phí của chính ngoại tác mà mình tạo ra • Nhà nước dùng chính sách để tạo khuyến khích: – Trợ giá – Thuế • Nhà nước đứng ra cung cấp hàng hóa và dịch vụ • Nhà nước đứng ra tạo lập thị trường 13
- Hàng hóa công (public goods) • Hai đặc tính của hàng hóa công – Không có tính tranh giành: tiêu dùng của người này không làm giảm tiêu dùng của người kia – Không có tính loại trừ: không thể ngăn cản ai tiêu dùng • Thất bại thị trường – Ăn theo (free-riding) 14
- Chính sách công đối với hàng hóa công • Nhà nước cung cấp • Chính sách/thể chế tạo cam kết cộng đồng • Chính sách/thể chế tạo hợp đồng đóng góp 15
- Thị trường và nhà nước • Thị trường hoàn hảo: không cần nhà nước • Thị trường không hoàn hảo: nhà nước có thể can thiệp • Nhưng nếu nhà nước không hoàn hảo thì sao? 16
- Khái niệm về sự thất bại của nhà nước • Thất bại thị trường đòi hỏi sự can thiệp của nhà nước, nhưng nhà nước không can thiệp. • Thị trường không thất bại, nhưng nhà nước lại can thiệp, dẫn tới sự phân bổ nguồn lực kém hiệu quả hơn. • Nhà nước can thiệp để sửa chữa thất bại của thị trường, nhưng lại làm cho nguồn lực bị phân bổ sai lệch hơn là so với tình huống nhà nước không can thiệp. 17
- Nguyên nhân của thất bại nhà nước • Phân tích, vận động và thực thị chính sách công – Thiếu năng lực phân tích nên lựa chọn chính sách sai – Thiếu năng lực lãnh đạo nên không vận động được sự ủng hộ, tham gia và nguồn lực để – Thiếu năng lực quản trị nên không thực thi được chính sách • Nhóm lợi ích – Động cơ chính trị vụ lợi: nguồn lực được phân bổ để mang lại lợi ích chính trị cho người hoạch định chính sách – Động cơ tài chính vụ lợi: nguồn lực được phân bổ để mang lại lợi ích tài chính cho người hoạch định chính sách 18
- Sửa chữa thất bại của nhà nước • Giải quyết các nguyên nhân dẫn tới thất bại của nhà nước • Tìm hình thức can thiệp hiệu quả hơn • Quay lại với cơ chế thị trường • Cải cách thể chế (Chủ đề của tuần sau) 19
