Bài giảng Mô thức phát triển và các vấn đề của chính sách phát triển

Nội dung text: Bài giảng Mô thức phát triển và các vấn đề của chính sách phát triển

1. 2/10/2014 Hình 1-2. Dân số nông thôn Nguồn: World Development Indications Database, Dân số ở nông thôn (%), 2003 GNI bình quân đầu người (ppp), 2003 ($quốc tế hiện nay, tỷ lệ lôgarít) 21 Hình 1-3. Tuổi thọ kỳ vọng Tuổi Nguồn: World Development Indications Database, thọ 2003 GNI bình quân đầu người (ppp), 2003 ($ quốc tế hiện nay, tỷ lệ lôgarít) 22 11
2. 2/10/2014 Tỷ lệ nữ trưởng thành biết đọc biết viết (%) GNI bình quân đầu người (ppp), 2003 ($quốc tế hiện nay, tỷ lệ log) 23 Nước thu nhập thấp và nước phát triển  Tám khác biệt 1. Mức sống và năng suất thấp hơn 1. Nguồn nhân lực và vật 2. Mức vốn nhân lực thấp hơn chất 3. Mức bất bình đẳng và nghèo tuyệt đối cao hơn 2. Mức GDP và PCI 4. Tăng trưởng dân số cao hơn 3. Môi trường và hoàn 5. Phân hóa xã hội lớn hơn cảnh 6. Dân số nông thôn lớn hơn – di dân 4. Tăng trưởng, phân phối nhanh chóng ra các đô thị và qui mô dân số 7. Mức độ công nghiệp hóa và xuất 5. Di dân quốc tế khẩu hàng chế tạo thấp hơn 6. Lợi ích thương mại quốc 8. Vị trí địa lý bất lợi tế 9. Các thị trường tài chính và các thị 7. Nghiên cứu khoa học và trường khác kém phát triển công nghệ 10. Di sản thuộc địa – thể chế yếu kém 8. Hiệu quả và hiệu lực của thể chế nội địa 24 12
3. 2/10/2014 4. Đặc trưng của các nền kinh tế tăng trưởng nhanh 1. Ổn định chính trị và kinh tế vĩ mô. 2. Đầu tư vào giáo dục và y tế. 3. Các thể chế và quản trị hiệu quả. 4. Môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân. 5. Vị trí địa lý thuận lợi. 25 Ổn định chính trị và kinh tế vĩ mô  Ổn định chính trị và ổn định kinh tế vĩ mô?  Bất ổn kinh tế và chính trị tác động như thế nào đến tăng trưởng và phát triển? 26 13
4. 2/10/2014 Nội chiến gây sụt giảm Peru thu nhập ongo El Salvador Georgia Djibuti Nicaragua Congo 27 Đầu tư giáo dục và y tế  Nước với tuổi thọ cao có xu hướng tăng trưởng nhanh hơn.  Tuổi thọ tác động đến năng suất, tiết kiệm và tích lũy vốn?  Đầu tư giáo dục và tăng cường kỹ năng.  Phương tiện chăm sóc sức khoẻ, nước sạch và vệ sinh, chương trình kiểm soát bệnh tật  Tăng trưởng và tuổi thọ có tác động 2 chiều và theo hướng thuận chiều  Cải thiện mức và chất lượng giáo dục nên được hiểu theo hướng gia tăng năng suất và tăng cường lực lượng lao động có kỹ năng 28 14
5. 2/10/2014 Các thể chế và quản trị hiệu quả  Quan hệ tăng trưởng và hệ thống luật pháp, tham nhũng, quyền sở hữu, chất lượng bộ máy chính phủ,  Quản trị và thể chế vững mạnh hơn giúp cải thiện môi trường cho đầu tư (giảm rủi ro, tăng khả năng tạo ra lợi nhuận) 29 Môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân  Tăng trưởng bền vững liên quan k/v tư nhân về các quyết định đầu tư, tiết kiệm, giáo dục, cơ hội việc làm.  Chính sách nông nghiệp là trung tâm của tiến trình phát triển  Tạo môi trường rất quan trọng cho tăng trưởng  Mở cửa cho ngoại thương 30 15
6. 2/10/2014 Vị trí địa lý thuận lợi  Hầu hết nước thu nhập cao thuộc khu vực khí hậu ôn đới,  Hầu hết nước vùng nhiệt đới, sâu trong đất liền lại nghèo 31 5. Các vấn đề của chính sách phát triển Dani Rodrik và Mark R. Rosenzweig (2009) 32 16
7. 2/10/2014 1. Các chính sách tác động đến phát triển trải trên bình diện rộng lớn, từ chính sách vĩ mô (tiền tệ, tỷ giá) đến những can thiệp tài chính vi mô và có sự liên đới với nhau.  Đây là sự khác biệt giữa kinh tế phát triển và các lĩnh vực khác của kinh tế học.  Giải pháp chính sách trải rộng, liên hệ lẫn nhau: chống lạm phát liên quan đến giảm nghèo; tài chính vi mô và thị trường tín dụng liên quan đến tỷ lệ ghi danh đi học; 33 2. Sự phát huy hiệu quả của chính sách ít khi dùng với câu hỏi “does it work;” mà thay vào đó là “when does it work and when not and why?”  Lý thuyết rộng lớn và linh hoạt cho nhiều loại hình chính sách và vấn đề chính sách phải phù hợp bối cảnh, thay đổi theo thời gian.  Ứng dụng chính sách càng chi tiết càng tốt, không nên chung chung.  Không có giải pháp “one size fits all”. 34 17
8. 2/10/2014 3. Các chính sách phát triển thể hiện đặc thù về mức độ bổ sung cao.  Chính sách phải phù hợp bối cảnh và các điều kiện tiền đề hay tiên quyết. Chính sách vận hành thành công hay thất bại phụ thuộc những điều kiện tiên quyết này và tính khả thi của gói giải pháp.  Tự do hóa tài chính và hưởng lợi từ quá trình này chỉ đi kèm với các chính sách tái cấu trúc và chính sách vĩ mô cụ thể hướng đến quản lý hiệu quả tài khoản vốn và tài chính.  Một chính sách ngoại thương thành công đi kèm với chính sách thị trường lao động hay sự tự do gia nhập/thoát ra của doanh nghiệp.  Không thể phân tích vai trò và hiệu quả của viện trợ mà không tính đến vấn đề ngoại thương, tăng trưởng, và nền chính trị của quốc gia đó.  Chính sách can thiệp vào việc ghi danh đi học sẽ không hiệu quả trong một môi trường sức khỏe xấu và tuổi thọ thấp. 35 4. Mặc dù các nước đang phát triển hội nhập nhiều hơn vào nền kinh tế toàn cầu những thập niên qua, nhưng sự hội nhập của các nước này vẫn còn trệch hướng, nhiều điều gây ngạc nhiên và không thể cung cấp những lợi ích như mong đợi.  Chính sách tự do hóa ngoại thương không phải lúc nào cũng mang lại lợi ích.  Tự do hóa tài chính đi kèm nhiều cuộc khủng hoảng.  Dịch chuyển lao động toàn cầu chịu sự ràng buộc nghiêm ngặt của các nước giàu. Vấn đề chảy máu chất xám và tri thức. 36 18
9. 2/10/2014 5. Kinh nghiệm thực tế từ chính sách phát triển ngày càng gia tăng dang dẫn dắt các nhà kinh tế tiến đến phạm vi phân tích rộng hơn và sâu hơn các lĩnh vực thể chế, quản trị nhà nước và các vấn đề chính trị. 37 6. Xác định đúng nguyên nhân và ảnh hưởng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc thiết kế chính sách phát triển, và ngày càng trở thành vấn đề trung tâm của nghiên cứu phát triển. Nhưng vẫn còn đó các nguy cơ và nhầm lẫn.  Mô hình kinh tế lượng – tương quan và nhân quả.  Cải thiện dinh dưỡng và sức khỏe với năng suất.  Mở cửa (đo lường) và tăng trưởng.  Bất bình đẳng, giảm nghèo và tăng trưởng.  Hạn chế của ppnc, dữ liệu, và bằng chứng thực nghiệm. 38 19
10. 2/10/2014 7. Phân biệt giữa những triệu chứng kém phát triển với các nguyên nhân gốc rễ của kém phát triển là chìa khóa giúp xác định các chính sách đúng.  Các chương trình phân phối thu nhập cho người nghèo giúp giảm nghèo không thể phát huy tác dụng giảm nghèo trong dài hạn.  Tăng ghi danh và sự hiện diện của trẻ em đến lớp bằng cách phát tiền cho cha mẹ liệu có là một giải pháp? 39 8. Chúng ta học hỏi từ rất nhiều loại bằng chứng khác nhau. Sự tiến bộ của chính sách phát triển thông qua việc cập nhật các ưu tiên những gì vận hành tốt, vận hành như thế nào, và ở đâu.  Câu chuyện những người bán hàng rong TP HCM (60.000 người) dưới góc nhìn  Sức khỏe công đồng  Phát triển và chính sách  Trang bị nước sạch, phương tiện nấu nướng, mái che, quản lý đăng ký (Singapore và Thái lan)  Quy định, giấy phép, thu phí, đuổi bắt và dọn dẹp (Việt Nam) 40 20
11. 2/10/2014 9. Kinh nghiệm các nước đang phát triển với các thể chế và chính sách đa dạng cung cấp một phòng thí nghiệm cho việc học hỏi ảnh hưởng của các chính sách và sự sắp xếp thể chế - đang có những đóng góp quan trọng cho kinh tế học như một ngành khoa học ứng dụng. Kinh tế học không đơn thuần n/c lý thuyết và phát triển mô hình mà ngày càng hướng đến những lĩnh vực ứng dụng nhiều hơn và ngược lại nhờ vào sự đa dạng của chính sách phát triển đã góp phần cung cấp cơ sở cho các n/c kinh tế học (tham nhũng và phân tích kinh tế học cung/cầu dẫn đến hiện tượng này và các chính sách giải quyết chúng nhờ vào các nguyên lý kinh tế học. 41 21