Tài liệu Hướng dẫn thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường bệnh viện Phần II: Quy tắc, quy trình và bảng kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường

Nội dung text: Tài liệu Hướng dẫn thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường bệnh viện Phần II: Quy tắc, quy trình và bảng kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường

1. PHẦN II QUY TẮC, QUY TRÌNH VÀ BẢNG KIỂM SOÁT NHIỄM KHUẨN MÔI TRƯỜNG BỆNH VIỆN
2. Hướng dẫn Thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường bệnh viện Chương I CÁC QUY TẮC KIỂM SOÁT NHIỄM KHUẨN MÔI TRƯỜNG 1. ĐơN vị KHử KHuẩN-TIệT KHuẩN TRuNG TâM - 10 Quy TắC THựC HàNH Cơ BảN 1.1. vận chuyển và bàn giao dụng cụ Mục đích : Để bảo đảm tất cả dụng cụ y tế đã sử dụng được vận chuyển an toàn và Ngườiđúng cách chịu đến trách Đơn nhiệmvị tiệt khuẩn trung tâm để tái xử lý. : Nhân viên phòng mổ, phòng thủ thuật, những người Nguyênchịu tắc trách thực nhiệm hiện: xử lý dụng cụ sau sử dụng. − Mang phương tiện phòng hộ cá nhân phù hợp (găng tay, kính bảo vệ, áo choàng − không thấm nước...). Tránh để khô các chất tồn lưu (máu, dịch tiết, chất hữu cơ từ người bệnh) trên dụng cụ. Nếu có nhiều máu, dịch tiết, chất hữu cơ trên dụng cụ cần xả nước − cho bớt chất tồn lưu trước khi làm sạch. Không để thời gian kéo dài quá lâu kể từ khi kết thúc sử dụng dụng cụ đến lúc − vận chuyển đến Đơn vị tiệt khuẩn trung tâm (nguy cơ bị ăn mòn). Hợp chất có clorin nguy hiểm cho dụng cụ! Không bao giờ được ngâm dụng cụ bằng thép không rỉ trong dung dịch nước muối Các bước sinhthực lý. hiện: − Loại bỏ tất cả các chất tồn lưu như thuốc cầm máu, chất sát khuẩn da, các chất bôi trơn và thuốc ăn mòn da khỏi dụng cụ sau Hình 2.1. Sử dụng phương tiện − khi sử dụng. phòng hộ phù hợp Tiến hành kiểm tra các dụng cụ lần cuối. 114
3. Phần 2 - Chương 1 − Các quy tắc kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường Thải bỏ tất cả những sản phẩm dùng một lần theo đúng quy định về phân loại − và thu gom chất thải y tế. − Cẩn thận tháo và xếp dụng cụ có khớp nối xuống khay đúng cách và tránh quá đầy. Lưu ý những dụng cụ đặc biệt - ví dụ như dụng cụ tiểu phẫu và đèn nội soi − cứng - vào các giá hoặc ngăn đặc biệt. Bao gói lại trong thùng vận chuyển phù hợp, nên sử dụng các hệ thống vận − chuyển khép kín. − Chuẩn bị danh mục chủng loại, số lượng dụng cụ y tế có trong thùng. Vận chuyển thùng chứa đến đơn vị tiệt khuẩn trung tâm và bàn giao dụng cụ 1.2. Tiếp nhậntheo danh và khử mục khuẩn cho nhân dụng viên cụ của đơn vị TKTT. Mục đích : Để bảo đảm tất cả dụng cụ được vào sổ và khử khuẩn trước khi bắt đầu Ngườiquy trình chịu làm trách sạch. nhiệm: Nhân viên của Đơn vị TKTT, làm việc tại khu vực tiếp Nguyênnhận tắc và thực xử lýhiện: dụng cụ ban đầu. − Cần coi tất cả mọi dụng cụ chuyển đến đơn vị TKTT là đã nhiễm bẩn và cần − phải được khử khuẩn – kể cả dụng cụ chưa được dùng đến. Mang phương tiện phòng hộ cá nhân phù hợp (găng tay, kính bảo vệ, áo choàng − không thấm nước...). Đeo găng tay dầy chịu được hóa chất mỗi khi lấy dụng cụ ra khỏi dung dịch Tôi cần phảikhử làm khuẩn. gì? − Dung dịch khử khuẩn phải được pha mới hằng ngày. Thay dung dịch khử khuẩn khi thấy bẩn, nhiều chất hữu cơ hoặc dùng − test thử không còn đảm bảo nồng độ. Khi chuẩn bị dung dịch khử khuẩn, quan sát xem nồng độ đã đạt được quy định, thời gian tiếp xúc với hóa chất và phạm vi tiếp xúc của dụng cụ với hóa chất có được − hoàn toàn không. Khử khuẩn dụng cụ theo đúng quy trình Hình 2.2. Pha mới dung dịch khử cần, ví dụ như cho ngâm dụng cụ vào trong khuẩn mỗi ngày dung dịch clorin 0,5% trong 10 phút. Lưu ý đến thời gian tiếp xúc với hóa chất. 115
4. Hướng dẫn Thực hành− kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường bệnh viện Sau khi ngâm 10 phút trong dung dịch clorin 0,5% lấy dụng cụ ra. Không ngâm − lâu hơn 10 phút. − Ngay lập tức rửa dụng cụ hoặc cho chúng vào nước xà phòng để làm sạch. Cho các dụng cụ đã được khử khuẩn vào làm sạch bằng tay, làm sạch bằng máy 1.3. Làm sạchtự động trước hoặc bằng làm máysạch rửatrước siêu bằng âm máy rửa sóng siêu âm. Mục đích: Làm sạch tốt hơn các dụng cụ, đặc biệt là những dụng cụ có nòng, ống Ngườivà/hoặc chịu có bản trách lề. nhiệm: Nhân viên của Đơn vị TKTT làm việc tại khu vực tiếp nhậnNguyên và làmtắc thựcsạch dụnghiện: cụ. − Không làm quá tải máy rửa siêu âm, tránh bỏ quá nhiều dụng cụ vào máy, đề − phòng việc tạo ra các vùng không có sóng tiếp cận. − Làm sạch bằng máy rửa siêu âm không thay thế hoàn toàn làm sạch bằng tay. Thay mới thùng đựng nước trong máy siêu âm mỗi ngày ít nhất là hai lần. Nếu Các cầnbước thiết thực thì hiện: thay nhiều lần hơn, tùy theo điều kiện sử dụng. 1. 2. Đổ dung dịch tẩy rửa đầy bình theo hướng dẫn của nhà sản xuất. 3. Khử khí trong bình. Dùng nước ấm (40°C - 50°C). Nếu cần thiết cho thêm một chất tẩy thích hợp để ngăn chặn sự đông vón 4. protein. Cho dụng cụ vào trong bình. Bảo đảm rằng tất cả vật dụng đều ngập trong 5. nước. Các dụng cụ có khớp nối phải được tháo ra. Đóng, bật máy, làm sạch bằng sóng siêu âm lên và làm sạch trong ít nhất là 5 6. phút ví dụ tại mức tần số, 35 kHz. Tuân theo các hướng dẫn của nhà sản xuất! 7. Đến cuối quá trình, rửa kỹ dụng cụ để loại bỏ chất bẩn lỏng. 1.4. Làm sạchKhởi dụng động cụ quá bằng trình tay làm vệ sinh thủ công hoặc tự động. Mục đích: Để bảo đảm mọi dụng cụ đều đã được làm sạch đầy đủ để có thể xử lý các bước tiếp theo. 116
5. Phần 2 - Chương 1 Các quy tắc kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường Người chịu trách nhiệm: Nhân viên của Đơn vị TKTT, làm việc tại nơi tiếp nhận và xử lýNguyên dụng cụ. tắc thực hiện: − Không được quên rửa sạch bên trong các nòng và các ống dẫn. Phải bảo đảm Hình 2.3. Phương tiện pha chất tẩy rằng những chỗ bên trong các dụng cụ rửa trong nước có lỗ nhỏ hẹp cũng được xối nước hoàn − toàn. Giữ các bàn chải dưới mặt nước để cọ rửa giúp phòng ngừa bắn nước bẩn ra − bên ngoài. Khi rửa không nên làm thao tác thô bạo, có thể làm hỏng dụng cụ. Tránh làm − dụng cụ bị rơi hoặc va chạm. Các Khửbước khuẩn thực vàhiện: làm khô bàn chải sau mỗi ngày sử dụng. 1. Trước khi bắt đầu làm sạch dụng cụ, chuẩn bị thùng đựng dung dịch làm sạch. Bảo đảm rằng các chất tẩy rửa ở dạng bột 2. được hòa tan hoàn toàn trong nước. Tiến hành làm sạch ban đầu và xả nước lạnh để loại bỏ phần lớn chất bẩn, máu... 3. (T <50°C). Hình 2.4. Làm khô dụng cụ trước Mở dụng cụ có khớp nối trước khi làm khi đóng gói để tiệt khuẩn sạch. Phải tháo dỡ hết tất cả các dụng cụ 4. trước khi tiến hành làm sạch. Bắt đầu làm sạch bằng việc loại bỏ phần lớn chất bẩn với một bàn chải lớn (ví dụ như chổi cọ), dùng các bàn chải nhỏ hơn để cọ rửa các bản lề, dùng các 5. bàn chải tròn để cọ rửa bên trong. Rửa những dụng cụ đã được làm sạch bằng nước sạch, ấm (nếu có thể, dùng 6. nước đã khử khoáng) để loại bỏ các chất tẩy. 7. Làm khô dụng cụ bằng khí nén hoặc bằng vải lau không có xơ vải. Bàn giao những dụng cụ đã được làm sạch cùng với danh mục đóng gói cho nhân viên ở vùng đóng gói của Đơn vị TKTT tại khu vực sạch (khu vực chuyên đóng gói và dán nhãn dụng cụ). 117
6. Hướng dẫn 1.5.Thực Làm hành sạchkiểm soátdụng nhiễm cụ bằng khuẩn máy môi trườngrửa tự bệnh động viện Mục đích: Để bảo đảm rằng tất cả mọi dụng cụ đều được làm vệ sinh đầy đủ và có thể xử lý bước Ngườikế tiếp. chịu trách nhiệm: Nhân viên của Đơn vị TKTT, làm việc tại khu vực bẩn (nơi tiếp nhận và xử lý dụng cụ). Hình 2.5. Sử dụng máy rửa dụng cụ tự động Nguyên tắc thực hiện: − Việc áp dụng các quá trình khử khuẩn và tiệt khuẩn hiệu quả chỉ có thể thực − hiện được nếu dụng cụ y tế đã được làm sạch hoàn toàn. Làm sạch bằng máy rửa tự động là việc nên khuyến khích và ít tốn thời gian hơn. Tốt nhất, nên tách riêng những dụng cụ không thể làm sạch bằng máy với − những dụng cụ có thể làm sạch bằng máy. Đối với máy rửa khử khuẩn, giai đoạn đầu tiên của chu trình là giai đoạn làm Các sạch,bước giai thực đoạn hiện: tiếp theo là khử khuẩn bằng nước nóng. 1. Bảo đảm sử dụng đúng chất tẩy rửa, khử khuẩn và nước cho máy rửa tự 2. động đầy đủ. Cần tháo tất cả khớp nối của những dụng cụ có khớp nối và để chúng ở trạng thái mở khi cho vào các khay 3. rửa đặt vào máy. Tránh chất quá đầy vào các khay và bảo đảm rằng các dụng cụ lớn không 4. che khuất những dụng cụ nhỏ khác. Hình 2.6. Kiểm tra dụng cụ trước khi đóng gói Những dụng cụ có hốc hoặc có chỗ lõm cần được làm sạch bên trong – nên sử dụng những thiết bị có khả năng lồng các dụng cụ vào làm cho quá trình rửa dễ dàng và phù hợp với nhiều loại dụng cụ. 118
7. Phần 2 - Chương 1 5. Các quy tắc kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường 6. Chọn chương trình phù hợp (nếu cần thiết, đặt thời gian sấy khô). 7. Đánh giá việc sấy khô của máy và nếu cần thì có thể tiếp tục sấy khô. Đánh giá việc làm sạch và nếu cần thì làm sạch thêm bằng tay hoặc bằng máy 8. (các biện pháp phát sinh). Chuyển ngay sang bàn đóng gói, không để dụng cụ trong buồng máy đóng kín 1.6. Kiểm tra(nguy các cơdụng ăn mòn).cụ đã được làm sạch Mục đích: Người chịu Bảo trách đảm nhiệm: rằng tất cả mọi dụng cụ đều sạch và sử dụng được. Nhân viên của Đơn vị TKTT, làm việc tại khu vực sạch (nơiNguyên đóng tắc gói thực và dán hiện: nhãn dụng cụ). − − Chỉ đóng và mở dụng cụ khi đã nguội (nguy cơ bị xói mòn). Các Cầnbước kiểm thực tra hiện: tất cả các ống dẫn của đèn nội soi xem có bị bít tắc không. 1. Kiểm tra xem dụng cụ có khô và sạch như yêu cầu không. Lưu ý đặc biệt đến những phần “khó” của dụng cụ như như trục đứng, đường răng cưa, lòng, 2. ống... Cần làm sạch lại những dụng cụ chưa được làm sạch kỹ (làm sạch bằng tay, 3. ngâm trong dung dịch H2O2 3%) và sau đó xử lý lại. 4. Nếu lòng ống bị bít, tắc cần xử lý lại. Kiểm tra sự ăn mòn, gãy vỡ, biến dạng, co rút... Cần loại những dụng cụ có các 5. vấn đề nhìn thấy được ra để bảo dưỡng, sửa chữa hoặc hủy bỏ! 6. Cần thay thế những dụng cụ bị hỏng và dụng cụ có vết rạn nứt ở các chỗ nối. 7. Viết giấy báo đã thay thế dụng cụ nào ở bộ nào. 1.7. Bảo dưỡngĐưa dụng trang cụ thiết đi bảo bị dưỡng sửa chữa hoặc bảo dưỡng định kỳ. Mục đích: Người chịuBảo trách đảm nhiệm: rằng các dụng cụ đang và sẽ sử dụng được tốt. Nhân viên của Đơn vị TKTT làm việc tại khu vực sạch. 119
8. Hướng dẫn Thực hànhNguyên kiểm tắc soát thực nhiễm hiện: khuẩn môi trường bệnh viện − Dụng cụ phải được trải qua toàn bộ chu kỳ chuẩn bị trước khi gửi đi sửa chữa − vì những lý do an toàn và đảm bảo chất lượng. Bảo dưỡng định kỳ có thể kéo dài đáng kể hạn dùng dụng cụ và có thể tiết kiệm − được rất nhiều chi phí. Đừng bao giờ sử dụng búi kim loại hoặc bột mài mòn chà dụng cụ bằng thép − không rỉ. Đừng bao giờ xử lý các bề mặt làm bằng chất dẻo với các chất bảo dưỡng dụng Các cụ.bước thực hiện: 1. Sau khi làm khô, cần bôi trơn những dụng cụ có các phần động. Cần xử lý những dụng cụ có bản lề/khớp nối với một chất bôi trơn có gốc dầu paraffin 2. (đừng bao giờ sử dụng dầu silicon.). Cần dùng tay bôi chất bảo dưỡng vào các khớp nối, không khuyến cáo việc nhúng dụng cụ vào chất bảo dưỡng. Loại bỏ chất thừa bằng vải lau không có 3. xơ vải. Cần kiểm tra tình trạng nguyên vẹn của các bộ phận bị mòn, các thành phần bị lỗi, các miếng đệm và vòng bít trước mỗi chu kỳ tiệt khuẩn. Nếu có hỏng 4. hóc – hãy thay. Có thể loại bỏ các chất tồn lưu trên mặt kính của đèn nội soi, cáp quang học 5. và đầu máy ảnh bằng gạc ngâm trong cồn. Đừng bao giờ dùng cách nén hay dập để ghi nhãn dụng cụ phẫu thuật. Việc đánh lên những dụng cụ đã được tôi cứng có thể gây hiệu ứng áp suất và và 6. sau đó dẫn đến hỏng hóc dụng cụ. 7. Sau khi bảo dưỡng, lắp ráp dụng cụ lại và tiến hành thử nghiệm chức năng. Thử nghiệm tất cả các động cơ và phụ tùng phẫu thuật theo hướng dẫn của 1.8. Đóng góinhà sản xuất, tiến hành thử nghiệm sự rò rỉ các thành phần khí nén. Mục đích: Để bảo đảm rằng tất cả mọi bộ dụng cụ vẫn vô khuẩn sau quá trình tiệt Ngườikhuẩn. chịu trách nhiệm: Nguyên tắc thực hiện: Nhân viên của Đơn vị TKTT làm việc tại khu vực sạch. − Bộ dụng cụ sẽ được đóng gói dựa trên danh mục đóng gói. 120
9. Phần 2 - Chương 1 − Các quy tắc kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường Không đóng gói toàn bộ dụng cụ có khớp nối, nên tháo rời những vật dụng có − các chi tiết mở ra được. Nên đặt những thiết bị có các bề mặt lõm theo cách giúp nước dễ thoát ra − ngoài. Không sử dụng những thứ như ghim dập, đai cao su hoặc bất cứ vật sắc nhọn nào có thể làm hỏng, thủng gói dụng cụ, mà chỉ sử dụng băng dính vô khuẩn Các phùbước hợp. thực hiện: 1. Đóng gói khay, bảo đảm sắp xếp/cố định an 2. toàn để vận chuyển. Sắp xếp bộ dụng cụ theo cách được cấu trúc, để người sử dụng dễ lấy được dụng cụ ra 3. nhằm tránh tái nhiễm bẩn. Gấp hình vuông và gấp hình phong bì để gói Hình 2.7. Xếp dụng cụ vào bọc (gấp hình vuông cho các bộ dụng cụ lớn, máy tiệt khuẩn gấp hình phong bì cho các vật dụng khác) – 4. cần đóng gói hai lần. Bảo đảm vật liệu đóng gói đã được làm sạch một cách thích hợp và kiểm tra 5. lỗ hổng cũng như bụi. Sử dụng đồ bao gói có kích cỡ đúng - không to quá cũng không nhỏ quá, khi 6. đóng gói, lượt gói đầu tiên cần che phủ được hoàn toàn vật dụng bên trong gói. Gói bọc đủ vững chắc để giữ được các dụng cụ bên trong nhưng đủ lỏng lẻo 7. để đuổi khí ra và thẩm thấu chất tiệt khuẩn. Đóng gói theo cách người sử dụng cuối cùng sẽ mở gói; chỗ mở phải ở bên 8. trên - không phải dưới đáy. 1.9. Xếp dụngĐóng cụ và đã niêm đóng phong gói vào gói máy bằng hấp băng tiệt keo khuẩn vô khuẩn. Mục đích: Người chịuBảo trách đảm nhiệm: chất hàng đúng cách vào các buồng máy hấp tiệt khuẩn. Nguyên tắc thực hiện: Người vận hành nồi hấp. − Chỉ cho vào lò hấp những bộ dụng cụ được đóng gói cẩn thận bằng băng keo vô khuẩn. Nếu bộ dụng cụ không được đóng gói cẩn thận, sẽ trả ra ngoài để đóng gói lại. 121
10. Hướng dẫn Thực hành− kiểm soát nhiễm khuẩn môi trường bệnh viện − Không để cho các vật dụng chạm vào các thành của buồng máy tiệt khuẩn. Các Chỉbước dùng thực nước hiện: đã khử khoáng để tạo hơi cho nồi hấp. 1. Khi chất dụng cụ vào lò hấp, tránh chất quá đầy và tránh giữ khí khi máy tiệt 2. khuẩn hút chân không. Xếp các khay dụng cụ trên giá tiệt khuẩn để hơi tiệt khuẩn lưu chuyển được 3. tốt. Xếp các hệ thống các gói hàng lớn, nặng và các khay phẫu thuật lớn xuống dưới đáy buồng máy; xếp các khay hoặc bộ dụng cụ nhỏ và các gói riêng biệt 4. lên trên. Xếp riêng biệt các gói đồ vải, chậu, các bộ đồ dùng hàng ngày tách khỏi các bộ 5. dụng cụ phẫu thuật (có thể là xếp đồ vải lên giá trên cùng của xe tiệt khuẩn). 6. Hạn chế xếp lẫn lộn các loại dụng cụ với nhau. 7. Xếp các túi nhỏ ở ngoài rìa trong giỏ có đáy mắt lưới. Đóng của buồng hấp một cách chắc chắn và chọn chương trình phù hợp để 8. khử khuẩn hoặc tiệt khuẩn, tuân thủ các hướng dẫn của nhà sản xuất. Tiến hành một chu kỳ xử lý trọn vẹn. Nếu chu kỳ xử lý bị gián đoạn, cho chạy 9. lại toàn bộ chu kỳ xử lý. 1.10. Lấy dụngGhi thôngcụ an tintoàn về khỏitừng lòchu hấp kỳ hấp đã thực hiện vào sổ theo dõi lò hấp. Mục đích: Người chịu Tránh trách tái nhiệm: nhiễm bẩn sau khi hấp. Nguyên tắc thực hiện: Người vận hành nồi hấp. − − Nồi hấp và dụng cụ chất trong lò đều nóng. Cần mang găng tay chịu nhiệt. Đừng bao giờ sờ vào các vật dụng vô khuẩn trong khi chúng đang nguội đi vì các gói nóng hấp thu chất ẩm và bằng cách này hấp thu luôn vi khuẩn ở tay − nhân viên. − Cần giặt tất cả đồ vải giữa hai chu trình tiệt khuẩn để hoàn nước cho chúng. Chỉ đưa các bộ dụng cụ ra nếu sẽ sử dụng đến chúng trong vòng 24 giờ. Phòng mổ không phải là khu vực lưu giữ dụng cụ thích hợp. 122