Đường lối của Đảng về chiến lược con người và phát triển văn hóa Việt Nam

Nội dung text: Đường lối của Đảng về chiến lược con người và phát triển văn hóa Việt Nam

1. *Thành tựu nổi bật về xây dựng con người và phát triển văn hóa - Cơ bản xóa bỏ mọi tàn tích của chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa đế quốc để lại trên lĩnh vực văn hóa, tư tưởng, tạo ra khí thế phấn khởi cả nước đi lên CNXH - Khôi phục cơ sở văn hóa bị tàn phá, xóa nạn mù chữ, phát triển giáo dục đào tạo, hướng tới xây dựng con người phát triển về mọi mặt theo yêu cầu của sự nghiệp cách mạn - Thực hiện giao lưu văn hóa giữa các vùng miền trong cả nước, tạo nên sự phát triển hài hòa về văn hóa và con người - Thống nhất về thể chế quản lý và xây dựng các thiết chế văn hóa đồng bộ ở cả hai miền Nam Bắc, góp phần khắc phục khủng hoảng kinh tế - xã hội, bảo vệ Tổ quốc, làm tròn nghĩa vụ quốc tế cao cả, tạo tiền đề cho sự nghiệp đổi mới sau này. 2. Quan điểm cơ bản của Đảng về xây dựng con người và phát triển văn hóa trong thời kỳ đổi mới từ năm 1986 đến nay a. Bối cảnh chung tác động đến văn hóa và con người Việt Nam * Về tình hình quốc tế Quá trình biến đổi về chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học công nghệ trên thế giới đã tác động phức tạp đến vấn đề xây dựng con người, phát triển văn hóa ở nước ta: + Những mâu thuẫn giai cấp, dân tộc và tôn giáo diễn ra hết sức đa dạng và phức tạp. Các quốc gia, các dân tộc vừa đấu tranh, vừa hợp tác để phát triển tạo ra cục diện thế giới biến đổi khó lường và bất ngờ + Các quốc gia ngày càng đề cao tính đặc thù, bản săc văn hoá dân tộc, chống xu hướng đồng hoá văn hoá, đồng thời chọn lọc tiếp thu các giá trị tinh hoa văn hoá nhân loại + Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ Sự bùng nổ thông tin (thông tin đại chúng, viễn thông, mạng internet) và ngành công nghiệp văn hoá phát triển nhanh chóng đã tạo nên nhiều thành tựu mới làm cơ sở cho sự xuất hiện nền kinh tế tri thức và xã hội thông tin đối với nhân loại. +Xu thế hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế chung của nhân loại tiến bộ. + Xu thế toàn cầu hóa, khu vực hóa đã và đang tác động theo hai hướng tiêu chuẩn hóa và đa dạng hóa tác động mạnh mẽ đến các quốc gia, các dân tộc khác nhau trên phạm vi toàn cầu. * Tình hình trong nước Từ sau 1986, đất nước ta đã tiến hành sự nghiệp Đổi mới với nhiều thành tựu to lớn : + Quá trình CNH, HĐH làm cho đất nước biến đổi sâu sắc và toàn diện + Quá trình phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, quá trình CNH, HĐH, đô thị hóa, quá trình mở cửa hội nhập quốc tế tác động đến con người và văn hóa Việt Nam hết sức mạnh mẽ. + Cấu trúc kinh tế, văn hóa, xã hội đang có sự biến đổi, đan xen nhiều mâu thuẫn, nhiều xung đột cần giải quyết ( Đó là xung đột giữa cái cũ và cái mới, cái bên trong và cái bên ngoài, cái tích cực và cái tiêu cực. Trên cơ sở của việc giải quyết các mâu thuẫn và xung đột này sẽ hình thành nên những giá trị và chuẩn mực mới đáp ứng yêu cầu của sự phát triển đất nước trong giai đoạn mới) * Cơ hội và thách thức 11
2. Cơ hội - Thành công của sự nghiệp đổi mới tạo nhiều điều kiện để phát triển văn hoá ( các nguồn lực để phát triển như: cơ sở vật chất, kỹ thuật, khoa học, công nghệ ) - Nền văn hoá Việt nam đa dạng, tiềm ẩn nhiều giá trị cao, có sức hấp dẫn lớn được phát huy mạnh mẽ - Đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, các nhà văn hoá cán bộ quản lý đông đảo, gắn bó với sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân - Giao lưu văn hoá tạo nhiều cơ hội để tiếp nhận tinh hoa văn hoá thế giới Thách thức - Xu hướng tiếp thu văn hoá nước ngoài giáo điều, máy móc đi ngược lại thuần phong mỹ tục của dân tộc đang diễn ra phức tạp, những yếu tố “phản văn hóa” ngoại lai tràn lan khó kiểm soát - Kinh tế thị trường trong nước và quốc tế làm nảy sinh khuynh hướng “thương mại hoá” các quan hệ xã hội, tạo ra lối sống hưởng thụ, tiêu dùng, ích kỷ, thực dụng, đề cao dục vọng và chủ nghĩa cá nhân ảnh hưởng trong xã hội đang làm biến đổi văn hóa và con người - Internet (mạng thông tin toàn cầu) đang tác động mạnh đến con người (“chợ đen thông tin”, thật giả lẫn lộn) dễ gây dư luận lệch lạc, gây hoang mang dao động trong cộng đồng, ảnh hưởng đến vấn đề an ninh văn hóa b. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển con người trong thời kỳ đổi mới - Mục tiêu của sự nghiệp phát triển con người Đó là xây dựng CON NGƯỜI PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN để xứng đáng với vai trò vừa là trung tâm của phát triển, vừa là chủ thể của phát triển. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội cần có con người xã hội chủ nghĩa. Vì lợi ích mười năm thì trồng cây. Vì lợi ích trăm năm thì trồng người. Văn kiện Đại hội XI của Đảng đã xác định: “CON NGƯỜI LÀ TRUNG TÂM CỦA PHÁT TRIỂN, VỪA LÀ CHỦ THỂ CỦA PHÁT TRIỂN”. Vì vậy con người phải được đặt vào vị trí trung tâm của quá trình phát triển. Mọi hoạt động chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa phải hướng tới nâng cao chất lượng cuộc sống của con người, đem lại tự do và hạnh phúc cho con người. - Những phẩm chất cơ bản của con người Những phẩm chất cơ bản của con người Việt Nam là: + Giàu lòng yêu nước. + Có ý thức làm chủ, trách nhiệm công dân. + Có tri thức, sức khỏe, lao động giỏi. + Sống có văn hóa, tình nghĩa; có tinh thần quốc tế chân chính. - Các điều kiện để phát triển con người Con người vừa là chủ thể sáng tạo ra môi trường văn hóa - xã hội, vừa là sản phẩm của môi trường văn hóa xã hội. Muốn xây dựng con người cần phải quan tâm tạo điều kiện để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho con người. - Về kinh tế, cần phải tạo môi trường bình đẳng cho con người có cơ hội tiếp cận các nguồn lực để phát triển kinh tế. 12
3. - Về chính trị, cần xây dựng nền chính trị dân chủ vì con người. - Về xã hội, cần phải tạo việc làm, xóa đói, giảm nghèo, chăm sóc sức khỏe chống ô nhiễm môi trường xã hội và môi trường tự nhiên. - Về văn hóa, phải tạo ra hệ chuẩn giá trị văn hóa lành mạnh và nhân văn để con người phát triển theo cái đúng, cái tốt, cái đẹp, tạo nền tảng tư tưởng và đạo đức cho sự phát triển con người. c. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng và phát triển văn hóa - Mục tiêu phát triển văn hóa Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng khẳng định: “Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển toàn diện, thống nhất trong đa dạng, thấm nhuần sâu sắc tinh thần nhân văn, dân chủ, tiến bộ, làm cho văn hóa gắn kết chặt chẽ và thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, trở thành nền tảng tinh thần vững chắc, sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển”1. - Những quan điểm xây dựng và phát triển văn hóa Năm quan điểm chỉ đạo xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam đã được khẳng định trong Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII là: - Thứ nhất, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội - Văn hoá (hiểu theo nghĩa rộng) là toàn bộ các giá trị (hữu hình (vật thể) và vô hình (phi vật thể) do cộng đồng các dân tộc trên đất nước ta tạo dựng nên qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước. Giá trị cốt lõi bên trong của văn hóa là trí tuệ, hiểu biết quan niệm của con người, nghĩa là giá trị tinh thần. Trong quá trình phát triển, loài người có xu hướng hiện thực hóa các giá trị tinh thần bên trong ( tâm hồn, trí tuệ, cảm xúc) thành những sản phẩm cụ thể (vật thể, phi vật thể). - Toàn bộ các giá trị văn hoá được sáng tạo, bảo lưu và truyền đạt lại qua hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc hình thành truyền thống văn hoá, trong phong tục, tập quán, lối sống, tín ngưỡng tôn giáo, trong kinh nghiệm ứng xử của cộng đồng trở thành dòng sông tinh thần của dân tộc cuộn chảy qua các bến bờ thời gian làm nên bản sắc của cộng đồng, có vai trò liên kết xã hội, khả năng chi phối, điều tiết mọi hành vi xã hội của con người. - Nếu kinh tế thuộc cơ sở hạ tầng, là nền tảng vật chất của xã hội, thì văn hoá là nền tảng tinh thần (dòng chảy tinh thần trong tâm hồn dân tộc). Sự kết hợp chặt chẽ giữa hai nền tảng vật chất và tinh thần sẽ tạo nên sự cố kết bền vững cho xã hội - điều kiện cần thiết để phát triển. Các giá trị văn hóa được kết tinh trong truyền thống lịch sử dân tộc, được lưu truyền, tiếp nối và phát triển qua các thời kỳ lịch sử, trở thành “bộ gien” di truyền, 1 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb.Chính trị quốc gia, H.2011, tr.75-76. 13
4. làm nên sức mạnh của dân tộc trong dựng nước và giữ nước. Tiêu biểu cho các giá trị tinh thần đó là chủ nghĩa yêu nước, tình yêu thương con người, sáng tạo, thông minh, trọng tình nghĩa, cần cù, dũng cảm, cởi mở, khoan dung, giàu tinh thần lạc quan, bất khuất, kiên cường Những lý tưởng chính trị tốt đẹp vì độc lập tự do của dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân, những giá trị đạo đức, thuần phong mỹ tục trong đời sống của dân tộc tạo thành nền tảng tinh thần, cố kết, liên kết xã hội. Vì vậy chăm lo xây dựng và phát triển văn hóa là chăm lo củng cố nền tảng tinh thần của xã hội. Thiếu nền tảng tinh thần tiến bộ và lành mạnh, không giải quyết tốt mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội thì không thể có sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Văn hóa là mục tiêu của sự phát triển kinh tế xã hội bởi vì: Bản chất cốt lõi của văn hóa là sự sáng tạo hướng tới các giá trị nhân văn, hướng tới cái đúng (khoa học), cái tốt (đạo đức), cái đẹp (thẩm mỹ) để đem lại hạnh phúc cho con người và tiến bộ xã hội. Nền kinh tế mà chúng ta xây dựng là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây là nền kinh tế nhân văn, vì con người. Vì vậy, con người phải được đặt vào vị trí trung tâm của sự phát triển. Mọi hoạt động kinh tế phải hướng vào phục vụ con người, nâng cao phẩm giá của con người, chống lại xu hướng tìm kiếm lợi nhuận bằng mọi giá làm tha hóa con người và môi trường văn hóa. Bản chất của văn hóa là sáng tạo giá trị nhân văn, nâng cao TRÌNH ĐỘ NGƯỜI, hướng tới hạnh phúc Cho nên văn hóa chính là mục tiêu mà quá trình phát triển kinh tế xã hội luôn luôn hướng đến Để phát triển cần 4 nhân tố: tài nguyên ; vốn; nguồn lực con người; trình độ khoa học và công nghệ. Yếu tố thứ 3, 4 chính là văn hóa • Mọi hoạt động văn hóa đều hướng tới xây dựng con người và phát triển nguồn nhân lực. Nguồn nhân lực có trình độ tay nghề cao, ý thức công dân tốt, đạo đức nghề nghiệp được coi trọng sẽ là chìa khóa quyết định sự thành công của quá trình phát triển kinh tế thị trường, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. • Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh dựa trên nền tảng lý tưởng xã hội tiến bộ, đạo đức xã hội tốt đẹp và pháp lý dân chủ, minh bạch chính là “bà đỡ” cho quá trình phát triển nền kinh tế thị trường văn minh xuất hiện, đồng thời, góp phần chống lại các yếu tố phản văn hóa do quá trình phát triển tạo ra. • Trong thời kỳ phát triển kinh tế tri thức hiện nay, các yếu tố văn hóa và kinh tế ngày càng đan xen, gắn kết chặt chẽ để tạo ra sản phẩm hàng hóa - văn hóa có hàm lượng trí tuệ cao. Nhiều lĩnh vực sản xuất có sự kết hợp giữa ba nhân tố: khoa học công nghệ, kinh tế và văn hóa trở thành ngành “công nghiệp văn hóa” hay “công nghiệp sáng tạo” như điện ảnh, biểu diễn nghệ thuật, quảng cáo, giải trí, du lịch và dịch vụ văn hóa Vì vậy, các nhân tố văn hóa ngày càng gắn bó chặt chẽ với kinh tế, trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng của phát triển. Hiện nay, bản thân văn hóa là một lĩnh vực kinh tế của cộng đồng, đóng góp thu nhập GDP 14
5. - Thứ hai, nền văn hóa mà chúng ta xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Khái niệm tiên tiến chỉ trình độ cao của nền văn hóa mà chúng ta hướng tới xây dựng, cập nhật với trình độ chung của khu vực và thế giới, đồng thời nó phải thể hiện sâu sắc bản sắc và bản lĩnh dân tộc. Tính chất tiên tiến và tính chất dân tộc của nền văn hóa thống nhất biện chứng với nhau, không đối lập và loại bỏ lẫn nhau. Nền văn hóa tiên tiến trước hết là nền văn hóa yêu nước và tiến bộ mà nội dung cốt lõi là lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội theo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nhằm mục tiêu tất cả vì con người, vì hạnh phúc và sự phát triển phong phú, tự do, toàn diện của con người trong mối quan hệ hài hòa giữa cá nhân và cộng đồng, giữa xã hội và tự nhiên. Đây là nền văn hóa mang tính dân chủ và nhân văn sâu sắc. Đồng thời khái niệm tiên tiến bao gồm ý nghĩa hiện đại; hiện đại về nội dung và hình thức biểu hiện, hiện đại về cơ sở vật chất, kỹ thuật và thiết chế văn hóa để chuyển tải nội dung. Bản sắc dân tộc bao gồm các giá trị bền vững, những tinh hoa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam được vun đắp qua lịch sử hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước. Đó là lòng yêu nước nồng nàn, ý chí tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý thức cộng đồng gắn kết cá nhân - gia đình - làng xã - Tổ quốc, lòng nhân ái, khoan dung, trọng nghĩa tình, đạo lý; đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động; sự tinh tế trong ứng xử, tính giản dị trong lối sống Bản sắc văn hóa dân tộc còn thể hiện đậm nét trong các hình thức biểu hiện mang tính dân tộc độc đáo, gắn với tính đa dạng của các dân tộc, các vùng miền trên đất nước ta. Bản sắc dân tộc vừa mang tính bền vững, vừa mang tính lịch sử - cụ thể, luôn vận động, tự đổi mới trên cơ sở loại bỏ những yếu tố lạc hậu, bảo thủ, tiếp nhận và sáng tạo các giá trị mới để thích ứng với yêu cầu của sự phát triển. Vì vậy, bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc phải gắn kết với mở rộng giao lưu quốc tế, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa của các dân tộc khác. Giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc phải đi liền với chống lạc hậu, lỗi thời trong phong tục, tập quán, lề thói lạc hậu, bảo thủ, những mặt tiêu cực, hạn chế của con người Việt Nam trong quá trình hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. - Thứ ba, nền văn hóa Việt Nam là nền văn hóa thống nhất mà đa dạng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Nền văn hóa Việt Nam do 54 dân tộc anh em sống trên lãnh thổ Việt Nam tạo dựng nên với những giá trị và sắc thái văn hóa độc đáo khác nhau. Các giá trị và sắc thái văn hóa đó bổ sung cho nhau, làm phong phú cho nền văn hóa Việt Nam và củng cố sự thống nhất đoàn kết dân tộc. Đây là cơ sở để giữ vững sự bình đẳng và phát huy tính đa dạng văn hóa của các dân tộc anh em. Sự thống nhất của nền văn hóa Việt Nam được thể hiện ở 3 phương diện cơ bản sau: • Thống nhất về hệ tư tưởng cốt lõi chỉ đạo xây dựng và phát triển văn hóa là chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng. • Thống nhất về thể chế quản lý bao gồm luật pháp và chính sách phát triển văn hóa. • Thống nhất về thiết chế hoạt động văn hóa (gồm các cơ quan, tổ chức, đội ngũ nhân sự, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ hoạt động văn hóa). Đồng thời với việc đảm bảo tính thống nhất, chúng ta phải tôn trọng sự đa dạng văn hóa, 15
6. hỗ trợ, giúp đỡ và tạo điều kiện để phát triển văn hóa ở tất cả các vùng, miền, các dân tộc anh em, chống âm mưu lợi dụng sự khác biệt để chia rẽ, làm mất đoàn kết dân tộc. Sự đa dạng văn hóa còn được thể hiện ở thái độ tôn trọng sự khác biệt và bao dung văn hóa, tìm những điểm tương đồng để hướng tới cùng phát triển, chống xu hướng tuyệt đối hóa sự khác biệt để phá vỡ sự thống nhất. - Thứ tư, xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn dân do Đảng lãnh đạo, trong đó đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng. Văn hóa là sự nghiệp sáng tạo của toàn dân nên phải tạo mọi điều kiện và cơ hội cho mọi người dân Việt Nam tham gia xây dựng và phát triển văn hóa. Nhà nước cần khắc phục tư tưởng bao cấp, làm thay, làm hộ cho dân. Cần phải tạo môi trường pháp lý thông thoáng, thuận lợi để huy động mọi nguồn lực trong nhân dân tham gia phát triển văn hóa. Mặt khác, khi thực hiện chính sách xã hội hóa hoạt động văn hóa cũng cần làm rõ khái niệm dịch vụ công và dịch vụ tư, xác định rõ vai trò của Nhà nước trong việc điều tiết các hoạt động này, khắc phục tình trạng buông lỏng quản lý và hạ thấp vai trò của Nhà nước. Công nhân, nông dân, trí thức là nền tảng của khối đại đoàn kết toàn dân cũng là nền tảng của sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước, trong đó, đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng. - Thứ năm, văn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển văn hóa là một sự nghiệp cách mạng lâu dài, đòi hỏi phải có ý chí cách mạng và sự kiên trì, thận trọng Trong quan điểm này, Đảng nhấn mạnh tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa là một mặt trận. Khái niệm mặt trận ở đây là nhằm nhấn mạnh đến chức năng tổ chức, tập hợp lực lượng, thống nhất ý chí của đội ngũ trí thức văn nghệ sĩ trong việc sáng tạo phục vụ sự nghiệp cách mạng, phục vụ nhân dân. Đồng thời nêu cao vai trò xung kích của đội ngũ trí thức văn nghệ sĩ trong việc đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu, cái giả, khẳng định cái đúng, cái tốt, cái đẹp, bảo vệ đời sống tinh thần lành mạnh của xã hội. Đồng thời, trong quan điểm này, Đảng khẳng định tư tưởng của V.I.Lênin về coi trọng tính đặc thù của hoạt động văn hóa. Cách mạng văn hóa khác với cách mạng quân sự và chính trị ở chỗ nó không chỉ tác động tới tư tưởng mà còn tác động tới tình cảm, lối sống, phong tục tập quán, tín ngưỡng, tôn giáo của xã hội mà thay đổi là rất khó khăn, phức tạp. Vì vậy, ở đây cần khắc phục xu hướng chủ quan, duy ý chí, nóng vội, cần cân nhắc thận trọng và kiên trì. Đồng thời, trong quá trình chuyển sang phát triển kinh tế thị trường hiện nay, cần tránh khuynh hướng áp đặt quy luật kinh tế vào trong quản lý văn hóa mà cần tôn trọng tính đặc thù của văn hóa, vừa chú ý sự tác động của quy luật kinh tế vào văn hóa, vừa chú ý tới quy luật xã hội, quy luật tâm lý tình cảm và hiệu quả tinh thần mà văn hóa đưa lại cho xã hội. Đây là 5 quan điểm có ý nghĩa chỉ đạo chiến lược đối với quá trình xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, 5 quan điểm này cũng cần được tiếp tục bổ sung, phát triển và cụ thể hóa để triển khai thực hiện có hiệu quả trong thời kỳ hội nhập quốc tế hiện nay. - Những nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hóa 10 nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hóa bao gồm: + Xây dựng con người đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới. 16
7. + Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh. + Phát triển giáo dục - đào tạo và khoa học công nghệ. + Phát triển văn học, nghệ thuật. + Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa. + Phát triển đi đôi với quản lý tốt thông tin đại chúng. + Bảo tồn và phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số. + Chính sách văn hóa trong tôn giáo. + Mở rộng giao lưu và hợp tác quốc tế về văn hóa. + Tiếp tục hoàn thiện thiết chế văn hóa. Nếu như trong Đề cương văn hóa năm 1943, Đảng ta chỉ xác định nội hàm của khái niệm văn hóa vào trong ba lĩnh vực then chốt nhất để lãnh đạo lúc đó là tư tưởng, học thuật và nghệ thuật thì trong Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII (1998), Đảng ta đã xác định nội hàm của khái niệm văn hóa bao gồm 10 nhiệm vụ trên. Mười nhiệm vụ này bao trùm toàn bộ đời sống văn hóa tinh thần của xã hội, có ý nghĩa to lớn đối với việc xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, trong đó nhiệm vụ phát triển giáo dục - đào tạo và khoa học công nghệ được coi là “quốc sách hàng đầu”. Nhiệm vụ trọng tâm trước mắt là tập trung xây dựng tư tưởng đạo đức, lối sống và đời sống tinh thần lành mạnh. Đây là nhiệm vụ cơ bản, thường xuyên và lâu dài cần được chỉ đạo một cách tập trung và kiên trì. - Các giải pháp lớn Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII đã xác định 4 giải pháp lớn sau: + Tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước và cuộc vận động “toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. + Xây dựng và hoàn thiện hệ thống luật pháp và các chính sách văn hóa. + Tăng cường đầu tư các nguồn lực cho phát triển văn hóa. + Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước trên lĩnh vực văn hóa. Đây là những giải pháp lớn có tầm chiến lược, cần được thực hiện toàn diện, lâu dài với những biện pháp thích hợp. Trong Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương khóa XI Về tiếp tục xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiến tiến đậm đà bản sắc dân tộc, Đảng ta đã tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII, đồng thời đề xuất ban hành nghị quyết mới về văn hóa trong tình hình hiện nay, thể hiện sự phát triển mới về mặt tư duy lý luận. Kế thừa quan điểm Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII, trong hội nghị lần này, Đảng ta đã xác định xây dựng và phát triển văn hóa nhằm mục đích để đưa dân tộc Việt Nam phát triển và hạnh phúc. Mục tiêu chung là “xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Các mục tiêu cụ thể được xác định như sau : 17