Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 5: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam; về xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân

Nội dung text: Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 5: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam; về xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân

1. - Nói Đảng ta là “Đảng của giai cấp công nhân, đồng thời là của dân tộc Việt Nam”, không có nghĩa là không thấy bản chất GCCN của Đảng. Nó vẫn mang bản chất GCCN + Nền tảng tư tưởng của Đảng là Vì CN Mác - Lênin + Mục tiêu, đường lối của Đảng là vì độc lập dân tộc & CNXH + Đảng nghiêm túc tuân thủ các nguyên tắc của Đảng kiểu mới của GCCN
2. 4. Đảng cộng sản Việt Nam phải lấy chủ nghĩa Mác – Lênin “làm cốt” Trong Đường Kách mệnh, Bác chỉ rõ: “Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong Đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam” “Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lênin”
3. Vì nó chỉ ra cho Đảng mục tiêu, con đường giải phóng GCCN, nhân dân lao động và giải phóng dân tộc, xây dựng XH mới tốt đẹp Lấy chủ nghĩa Mác – Lênin “làm cốt”, không phải là “tầm chương trích cú”, giáo điều, mà là nắm vững lập trường, quan điểm và phương pháp của CN MLN Vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam để có đường lối CM đúng
4. 5. Đảng cộng sản Việt Nam phải được xây dựng theo những nguyên tắc của Đảng kiểu mới của giai cấp vô sản Đó là những nguyên tắc mà Lênin đã đề ra - Một là tập trung dân chủ Bác đã khái quát Bác coi đây là nguyên tắc tổ chức thành của Đảng năm Dân chủ để đi đến tập trung, là cơ nguyên sở của tập trung, chứ không phải là tắc sau: sự phân tán, tuỳ tiện, vô tổ chức
5. “Đối với mọi vấn đề, mọi người tự do Nội bày tỏ ý kiến của mình, góp phần tìm dung ra chân lý. Đó là một quyền lợi mà của cũng là nghĩa vụ của mọi người. dân chủ Khi mọi người đã phát biểu ý kiến, đã tìm thấy chân lý, lúc đó quyền tự do tư tưởng hoá ra quyền tự do phục tùng chân lý” Người đặc biệt nhấn mạnh thực hiện dân chủ nội bộ, nếu không thì “nội bộ của Đảng âm u”
6. Tập trung trên cơ sở dân chủ, chứ Nội không phải tập trung quan liêu theo dung kiểu độc đoán, chuyên quyền của tập Phải thống nhất về tư tưởng, tổ trung chức, hành động Thiểu số phải phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, mọi đảng viên phải chấp hành vô điều kiện nghị quyết của Đảng Từ đó, “Đảng ta tuy nhiều người, nhưng khi tiến hành đánh thì chỉ như một người”
7. - Hai là tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách Bác coi đây là nguyên tắc lãnh đạo của Đảng Một người dù tài giỏi cũng không thấy Vì hết được mọi mặt của một vấn đề, càng không thể thấy hết được mọi việc, hiểu hết được mọi chuyện. Vậy, phải bảo đảm tập thể lãnh đạo Cá nhân phụ trách sẽ tránh được thói dựa dẫm, ỷ lại, “nhiều sãi không ai đóng cửa chùa”
8. “Lãnh đạo không tập thể, thì sẽ đi đến cái tệ bao biện, độc Kết đoán, chủ quan” quả là hỏng “Phụ trách không do cá nhân, việc thì sẽ đi đến cái tệ bừa bãi, lộn xộn, vô chính phủ” Vậy, tập thể lãnh đạo, Tập thể lãnh đạo là cá nhân phụ trách dân chủ, cá nhân phụ phải đi đôi với nhau trách là tập trung
9. - Ba là tự phê bình và phê bình Bác coi đây là nguyên tắc sinh hoạt Đảng, là quy luật phát triển của Đảng “Một Đảng “Một Đảng có gan thừa nhận mà giấu khuyết điểm của mình rồi giếm khuyết tìm kiếm mọi cách để sửa điểm của chữa khuyết điểm đó là mình là một một Đảng tiến bộ, mạnh Đảng hỏng” dạn, chắc chắn, chân chính”
10. Thái độ tự phê bình và phê bình phải đúng đắn, nghiêm túc Mỗi người Chống thái độ thiếu trung thực, phải trung che giấu khuyết điểm của bản thực, chân thân, sợ phê bình, không dám thành với phê bình, nể nang né tránh, dĩ bản thân hoà vi quý, lợi dụng phê bình cũng như để nói xấu, bôi nhọ, vùi dập, đả người khác kích người khác
11. - Bốn là kỷ luật nghiêm minh và tự giác Bác rất coi trọng việc xây dựng kỷ luật nghiêm minh và tự giác trong Đảng để tạo nên sức mạnh Nếu “Đảng sẽ xệch xoạc, ý kiến lung không tung, kỷ luật lỏng lẻo, công việc bế tắc” Mỗi đảng viên phải nghiêm túc, tự giác chấp hành kỷ luật của Đảng, dù ở cương vị nào
12. - Năm là đoàn kết thống nhất trong Đảng Bác coi đây là nòng cốt để xây dựng khối đoàn kết toàn dân Cơ sở để xây dựng khối đoàn kết trong Đảng là đường lối, quan điểm, điều lệ của Đảng Vì, nó tạo nên sự thống nhất về tư tưởng, tổ chức đến hành động của toàn Đảng, toàn dân Bảo đảm sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng như bảo vệ con ngươi của mắt mình
13. Cách thức xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong Đảng Thực hiện và mở Thường Thường rộng dân chủ nội xuyên xuyên tu bộ để cán bộ đảng thực dưỡng viên có thể tham hiện tự đạo đức gia bàn bạc đến phê CM, nơi đến chốn bình và chống những vấn đề hệ phê CN cá trọng của Đảng bình nhân
14. 6. Tăng cường và củng cố mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với dân Để thực hiện ý đồ chính trị của mình, đảng phái nào cũng phải huy động sức dân Đảng CS huy động dân là nhằm “lấy tài dân, sức dân, để làm những công việc có lợi cho dân”, chứ không phải vì lợi ích của người lãnh đạo
15. Là Vì độc lập và tự do của dân tộc, hạnh phúc và dân chủ của nhân dân Vậy nên: Sự lãnh đạo của Đảng đồng nghĩa là “đầy tớ” của nhân dân Bác nhấn mạnh: Lãnh đạo có nghĩa là làm “đầy tớ”, chứ không phải người chủ của dân, đứng trên dân, trên pháp luật
16. Nếu không thật sự là đầy tớ, thiếu gắn bó mật thiết với dân, Đảng sẽ mất đi sức sống vốn có của mình Vậy, Đảng phải lấy dân làm gốc Bác yêu cầu: cán bộ, đảng viên phải thường xuyên đi sâu, đi sát quần chúng, tổng kết ý kiến của quần chúng biến thành chủ trương lãnh đạo quần chúng. Nhưng tuyệt đối không được theo đuôi quần chúng
17. 7. Đảng phải thường xuyên tự chỉnh đốn, tự đổi mới Làm cho Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng Mục và tổ chức tiêu chỉnh Làm cho cán bộ, đảng viên không đốn và ngừng nâng cao phẩm chất và đổi năng lực hoàn thành nhiệm vụ mới Đảng Để xứng đáng với một Đảng “vừa là đạo đức, vừa là văn minh”
18. Chỉnh đốn và đổi mới là công việc thường xuyên của Đảng cầm quyền, vì: Một mặt, quyền lực Mặt khác, quyền lực có sức mạnh to lớn có sức phá hoại rất để cải tạo cái cũ, xây ghê gớm, vì con dựng cái mới trên tất người sử dụng nó có cả các lĩnh vực của thể bị thoái hoá biến đời sống XH, khi biết chất, chạy theo sử dụng đúng quyền lực
19. Người kết luận: “Một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân” Đó là lời cảnh tỉnh có ý nghĩa rất sâu xa đối với Đảng CS, đối với mỗi đảng viên CS và đối với mỗi chúng ta
20. II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân [4 nội dung] 1. Xây dựng Nhà nước thể hiện quyền làm chủ của nhân dân lao động Vấn đề cơ bản của mọi cuộc CMXH là vấn đề chính quyền, còn vấn đề cơ bản của một chính quyền là ở chỗ nó thuộc về ai, phục vụ quyền lợi cho ai Thực chất là xây dựng Nhà nước của dân, do dân và vì dân
21. 1.1. Thế nào là nhà nước của dân? Hiến pháp năm 1946: Điều 1: “Nước Việt Nam là Điều 32: một nước dân chủ cộng “Những vịêc hoà. Tất cả quyền bính quan hệ đến trong nước là của toàn thể vận mệnh nhân dân Việt Nam, không quốc gia sẽ phân biệt nòi giống, gái, đưa ra nhân trai, giàu nghèo, giai cấp, dân phán tôn giáo” quyết ”
22. Quy định ấy thực chất là chế độ trưng cầu dân ý – một hình thức dân chủ trực tiếp Nhân dân uỷ quyền cho các đại diện do mình bầu ra; đồng thời có quyền bãi miễn nếu họ tỏ ra không xứng đáng Dân là chủ: có quyền làm những Nhà việc mà pháp luật không cấm và có nước nghĩa vụ tuân theo pháp luật của dân Nhà nước phải xây dựng thiết chế để thực thi quyền dân chủ của dân
23. Các vị đại diện, do dân cử ra, chỉ là thừa Vậy uỷ quyền của dân, là “công bộc” của dân Nhưng có những “vị đại diện” lại tưởng đó là quyền của mình nên sinh ra lộng quyền, cửa quyền dẫn tới bao chuyện đau xót “Cậy thế mình ở trong ban “Quên rằng dân này ban nọ, rồi ngang tàng bầu ra mình để phóng túng, muốn sao làm việc cho dân, được vậy, coi khinh dư chứ không phải để luận, không nghĩ đến dân” cậy thế với dân”
24. 1.2. Thế nào là nhà nước do dân? Do dân lựa chọn, bầu ra những đại Đó là biểu của mình nhà nước Do dân ủng hộ, giúp đỡ, đóng thuế Các Do dân phê bình, xây dựng cơ Dựa vào dân “Nếu Chính phủ quan làm hại dân thì nhà Liên hệ với dân dân có quyền đuổi nước Chịu sự kiểm Chính phủ” phải soát của dân
25. 1.3. Thế nào là nhà nước vì dân? Đó là nhà nước phục vụ lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, không có đặc quyền, đặc lợi, thực sự trong sạch, cần kiệm liêm chính Theo Bác, chỉ có một nhà nước thực sự của dân, do dân tổ chức, xây dựng và kiểm soát thì mới có thể là nhà nước vì dân được Từ Chủ tịch trở xuống đều là công bộc của dân
26. Vậy nên “Việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh ” Tất cả cán bộ ở bất kỳ cấp nào, ngành nào cũng đều vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân, chứ không phải là quan cách mạng Để làm người thay mặt dân phải đủ Đức và Tài, phải vừa Hiền lại vừa Minh
27. 2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước 2.1. Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà - Nhà nước là một bộ phận quan trọng trong kiến trúc thượng tầng, nên nó là thành tố cơ bản nhất của hệ thống chính trị
28. Bản Do Đảng của GCCN lãnh đạo bằng chất những chủ trương, đường lối, GCCN thông qua tổ chức của mình trong của Quốc hội, Chính phủ và các ngành, Nhà các cấp của Nhà nước nước ta Ở tính định hướng đưa đất nước được quá độ đi lên CNXH biểu hiện Ở nguyên tắc tổ chức cơ bản của nó là nguyên tắc tập trung dân chủ
29. “Nhà nước ta phát huy dân chủ đến cao độ thì mới động viên được tất cả lực lựợng của nhân dân đưa CM tiến lên. Đồng thời phải tập trung đến cao độ để thống nhất lãnh đạo nhân dân xây dựng CNXH” Chế độ nào cũng có chuyên chính. Vấn đề là ai chuyên chính với ai? Như cái hòm đựng của cải thì phải có khoá Dân chủ là của quý nhất của nhân dân, chuyên chính là cái khoá Thế thì dân chủ cũng cần phải có chuyên chính để giữ gìn lấy dân chủ
30. 2.2. Bản chất GCCN thống nhất với tính nhân dân, tính dân tộc - Nhà nước ta ra đời là kết quả của Biểu cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ với sự hiện: hy sinh xương máu của bao thế hệ CM - Nhà nước ta vừa mang bản chất GCCN vừa có tính nhân dân và tính dân tộc vì nó bảo vệ lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của dân tộc làm nền tảng
31. - Nhà nước ta vừa mới ra đời đã phải đảm nhiệm nhiệm vụ lịch sử là tổ chức cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện của dân tộc để bảo vệ thành quả cách mạng Nhờ biết phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc, trên cơ sở liên minh công nông, do Đảng lãnh đạo mà Nhà nước ta đã đánh thắng hai đế quốc Pháp và Mỹ, giữ vững độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc, tiến lên xây dựng CNXH
32. 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về một Nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ 3.1. Xây dựng một nhà nước hợp hiến Nhà nước hợp hiến là nhà nước do nhân dân bầu ra Vậy nên chỉ 1 ngày sau khi đọc “Tuyên ngôn độc lập”, trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời, Bác đã đề nghị tổ chức tổng tuyển cử để lập Quốc hội rồi từ đó lập ra Chính phủ
33. “Chúng ta phải có một Hiến pháp dân chủ. Tôi đề nghị Chính phủ tổ chức càng sớm càng hay cuộc tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu” Theo Ngày 20/9/1945, Bác ký sắc lệnh số đó 34 thành lập UB dự thảo Hiến pháp của nước VNDCCH Cuộc tổng tuyển cử được tiến hành trong cả nước chỉ 4 tháng sau ngày Độc lập, đưa lực lượng chính trị của nhân dân lên cầm quyền
34. Bối Nam bộ chống Pháp gây hấn Hơn cảnh 90% bầu cử tri cử Bắc bộ chống Tưởng gây rối đi bầu Hàng trăm cán bộ và đồng bào đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ bầu cử 35 đại biểu trúng cử. Phiên họp Quốc Kết hội đầu tiên, ngày 2/3/1946 quyết định quả thêm 50 ghế cho VNQD Đảng, 20 ghế cho VNCM đồng minh hội
35. 3.2. Quản lý đất nước bằng pháp luật và chú trọng đưa pháp luật vào trong cuộc sống Nhà nước dân chủ Trong khuôn khổ Pháp Dân luật chủ Là bà đỡ Đảm bảo cho chính quyền vững mạnh
36. Mọi quyền dân Hệ thống pháp Là chủ của người luật phải đảm Nhà dân phải được bảo cho quyền nước thể chế hoá tự do, dân chủ dân thành hiến của người dân chủ, pháp và pháp được tôn trọng thì luật trong thực tế Xây dựng một nền pháp chế XHCN đảm bảo được việc thực hiện quyền lực của nhân dân là mối quan tâm suốt đời của Bác
37. Để có nhà nước pháp quyền, phải: Xây dựng, hoàn Tuyên truyền Hiến thiện Hiến pháp pháp và pháp luật và hệ thống cho nhân dân biết pháp luật để thực hiện “Làm sao cho dân biết hưởng quyền dân chủ, biết dùng quyền dân chủ của mình, dám nói, dám làm”
38. 3.3. Tích cực xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức của Nhà nước đủ đức và tài Chống: “Ai hẩu với mình thì dù nói không đúng cũng nghe, tài không có cũng dùng. Ai không thân với mình thì dù họ có tài cũng tìm cách dìm họ xuống, họ nói phải mấy cũng không nghe” VD: Vụ Bùi Tiến Dũng
39. 4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước trong sạch vững mạnh, hoạt động có hiệu quả 4.1. Đề phòng và khắc phục những tiêu cực trong hoạt động của Nhà nước - Một Phải tẩy trừ thói cậy mình là là, người trong cơ quan chính đặc quyền để cửa quyền, hách dịch quyền với dân đặc lợi Lạm quyền để vơ vét tiền của, làm lợi cho cá nhân mình
40. - Hai là, tham ô, lãng phí, quan liêu Ba thứ “giặc” này, dù vô tình hay cố ý, đều là bạn đồng minh của thực dân, phong kiến “ nó làm hỏng tinh thần trong sạch và ý chí khắc khổ của cán bộ ta. Nó phá hoại đạo đức cách mạng của ta là cần, kiệm, liêm, chính” Tội lỗi ấy cũng nặng như tội Việt gian, mật thám - Ba là, “tư túng”, “chia rẽ”, “kiêu ngạo”
41. 4.2. Tăng cường pháp luật đi đôi với đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng Vì, xuất phát từ nền kinh tế tiểu nông nên dân ta quen sống theo luật tục hơn là pháp luật Lệ làng, phép nước Chẳng hạn: Phép Vua thua lệ làng Lệnh ông không bằng cồng bà
42. Bác rất đề cao phép nước, “nhân trị” đi đôi với “pháp trị” Tự mình Kiên trì giáo dục gương mẫu đạo đức cho cán bộ, chấp hành đảng viên, nhất là kỷ cương những người có phép nước chức, có quyền Kẻ nào làm hại dân, hại nước, hại Đảng, thì dù họ là gì đi nữa, vẫn phải đưa ra xét xử theo pháp luật để giữ phép nước
43. Ví Vụ Chu Bá Phượng, Bộ trưởng Bộ kinh dụ: tế, đại biểu của Quốc dân đảng, buôn lậu khi đi dự Hội nghị Phôngtennơblô, được đưa ra Quốc hội (11/1946) Vụ Trần Dụ Châu, Cục trưởng cục Quân nhu can tội tham ô, sống phè phỡn, trụy lạc bị xử tử hình. Trần Dụ Châu và gia đình kháng án, xin được khoan hồng. Sau nhiều trăn trở, Bác ký lệnh bác đơn của Trần Dụ Châu. Và vụ án được thi hành
44. III. Xây dựng Đảng vững mạnh, xây dựng nhà nước ngang tầm nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh [3 việc] 1. Chú trọng hơn nữa xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức - Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhằm thực hiện tư tưởng của Bác: “Đảng ta là đạo đức là văn minh”
45. Đảng phải là Đảng đạo đức theo gương đạo đức Hồ Chí Minh thì mới xứng đáng vừa là người lãnh đạo, vừa là đầy tớ thật trung thành của nhân dân Văn minh có thể hiểu là trí tuệ. Đảng phải là Đảng của trí tuệ tiên phong ngang tầm thời đại thì mới đưa dân tộc giữ vững được định hướng XHCN, mới giành thắng lợi cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nước
46. - Xây dựng Đảng trên cả ba mặt: Về chính Về tư tưởng: Về tổ chức: trị: có lấy CN MLN, trong sạch, đường lối TTHCM làm nền vững mạnh, chính trị tảng, thực tiễn đoàn kết, đúng đắn, VN làm điểm dám hy sinh có bản lĩnh xuất phát, kế vì sự nghiệp vững vàng thừa tinh hoa CM của trong mọi văn hoá dân tộc Đảng và của tình huống và nhân loại dân tộc
47. 2. Xây dựng Nhà nước ngang tầm nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng mới 2.1. Nhà nước đảm bảo quyền làm chủ thật sự của nhân dân “Dân chủ, sáng kiến, hăng hái, ba điều đó rất quan hệ với nhau. Có dân chủ mới làm cho cán bộ và quần chúng đề ra sáng kiến”
48. Bởi “Phải thật sự tôn trọng quyền làm chủ vậy của nhân dân. Tuyệt đối không được lên mặt “quan CM” ra lệnh ra oai” Thực hiện quản lý Tiếp tục thể chế hoá XH bằng pháp bằng pháp luật các luật, theo pháp quyền dân chủ của luật. người dân Đấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật. Mọi hành vi vi phạm pháp luật phải được xử lý nghiêm minh để giữ gìn “phép nước”
49. 2.2. Kiện toàn bộ máy hành chính Nhà nước Không có nền hành chính mạnh, có hiệu lực thì đường lối, chính sách, Đây pháp luật không thể đi vào cuộc sống là yêu cầu Nhân dân mong được sống, làm ăn bức trong môi trường an ninh, trật tự, dân xúc chủ, không bị sách nhiễu, phiền hà, hành dân là chính
50. Những việc cần làm ngay: Cải cách Đề cao trách Sắp xếp lại thủ tục nhiệm giải đội ngũ cán hành quyết khiếu bộ, công chính, kiện của chức theo ban hành dân, không đúng chức và hoàn đùn đẩy, danh, tinh thiện chế “kính giản biên độ công chuyển” chế, chống vụ vòng vo tham nhũng
51. 3. Tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước Đảng ta là Đảng cầm quyền. Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước Để chỉnh đốn bộ máy Nhà nước, Đảng phải tự chỉnh đốn mình. Chỉ có sự lãnh đạo của một Đảng trong sạch, vững mạnh mới đưa cải cách bộ máy nhà nước đi đến thành công