Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Bài 4: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam - Nguyễn Hồng Sơn

Nội dung text: Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Bài 4: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam - Nguyễn Hồng Sơn

1. 1.3.1. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM LÀ ĐẢNG CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN v1.0013103218 11
2. 1.3.2. ĐẢNG CỦA NHÂN DÂN LAO ĐỘNG VÀ CỦA CẢ DÂN TỘC Trong Báo cáo chính trịđọctại đạihội II của Đảng (2/1951), Hồ Chí Minh nêu rõ: Hồ Chí Minh, Báo cáo chính trị đọc tại Đạihội II của Đảng (2/1951) v1.0013103218 12
3. 1.4. QUAN NIỆM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ ĐCSVN CẦM QUYỀN Khái niệm: • Đảng chính trị. • Đảng lãnh đạo. • Đảng chưacầm quyền. • Đảng cầm quyền. v1.0013103218 13
4. 1.4. QUAN NIỆM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ ĐCSVN CẦM QUYỀN (tiếp theo) Đảng cầm quyềnvừalàngườilãnhđạo, vừalàngười đầytớ trung thành của nhân dân Đảng vừa là người lãnh đạo vừa là đầy tớ trung thành của nhân dân Người lãnh đạo Người đầy tớ Phảicó Phảicó Trung thành Toàn tâm, đạo đức cách tài năng, năng vớilợiích toàn ý phụcvụ mạng lực nhân dân nhân dân v1.0013103218 14
5. GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG Tình huống 1: • Tháng 11 năm 1924, NguyễnÁiQuốcvề Quảng Châu, Trung Quốcvớimụctiêuvà nhiệmvụ quan trọng nhât là xúc tiến thành lập Đảng trên cả 3 phương diện: Chính trị, tư tưởng và tổ chức. Ởđây, Ngườicónhững hoạt động tiêu biểu là: Thành lậptổ chứcViệt Nam Cách mạng thanh niên, xuấtbản báo Thanh Niên và mở các lớphuấnluyện, đào tạo độingũ cán bộ tạolựclượng nòng cốtchoĐảng và cách mạng ViệtNam. •Tổ chứcViệtNam Cáchmạng Thanh niên do NguyễnÁiQuốc thành lập (tháng 6/1925) là tổ chứcyêunướchoạt động theo khuynh hướng cộng sản, vớimục đích là: “làm cuộc cách mạng dân tộc(đánh đuổithực dân Pháp), sau đó làm cách thế giới(lật đổ chủ nghĩa đế quốc, xây dựng chủ nghĩacộng sản)”. • Đây là tổ chứcgiữ vai trò quan trọng trong việcgiácngộ tình thầnyêunước, đưalýluận chủ nghĩa Mác – Lênin vào quần chúng, vận động phong trào đấu tranh cách mạng trong nước, tạo điềukiện hình thành Đảng cộng sản sau này. • v1.0013103218 15
6. BÀI TẬP TỰ NGHIÊN CỨU • Biệnchứng giữavấn đề dân tộcvàgiaicấptư tưởng Hồ Chí Minh vềĐảng cộng sản? • Gợiý trả lời: • Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, biệnchứng giữavấn đề dân tộcvàgiaicấp đượcthể hiệnqua luận điểm: “Đảng cộng sảnViệtNam –Đảng củagiaicấp công nhân, củanhândânlaođộng và củacả dân tộcViệt Nam”. •Bảnchấtgiaicấp công nhân của Đảng trựctiếpquyđịnh vai trò, sứcmạnh, bảnlĩnh chính trị của Đảng, khẳng định sự lãnh đạocủa Đảng vớigiaicấpvàdântộc. • Tuy nhiên, bên cạnh bảnchấtgiaicấp công nhân, Đảng cộng sảncònlàđảng củanhândânlaođộng và của cả dân tộc. Đây là sự kế thừavàvậndụng sáng tạo quan điểmchủ nghĩaMác–Lênintừ thựctiễncách mạng ViệtNam vềĐảng cộng sảncủaHồ Chí Minh: •Cơ sở củasự khẳng định này là:  Lợiíchcủagiaicấp công nhân và dân tộclàthống nhất, do vậy, mụctiêuđấu tranh của Đảng là mục tiêu đấutranhcủagiaicấpcôngnhânvànhândânlaođộng.  Trong thành phầncủa mình, ngoài công nhân, Đảng còn bao gồmnhững người ưu tú trong giai cấp nông dân, trí thứcvàcáctầng lớpxãhộikhác.  Từ vai trò, sự thống nhấtgiữabảnchâtgiaicấpvàdântộc, mọingười dân Việt Nam luôn coi Đảng là Đảng củamình, làĐảng dân tộc, Đảng ViệtNam, đâychínhlàsự thể hiệnmối quan hệ gắnbógiữa Đảng và Dân, là cơ sở, cộinguồnsứcmạnh của Đảng. v1.0013103218 16
7. 2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM TRONG SẠCH, VỮNG MẠNH 2.1. Xây dựng Đảng - quy luậttồntại và phát triểncủa Đảng 2.2. Nội dung công tác xây dựng Đảng cộng sảnViệtNam v1.0013103218 17
8. 2.1. XÂY DỰNG ĐẢNG – QUY LUẬT TỒN TẠI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA ĐẢNG • “Việccần làm trướctiênlàchỉnh đốnlại Đảng, làm cho mỗicánbộđảng viên, mỗi đoàn viên, mỗichíbộđềurasức làm trong nhiệmvụĐảng giao phó cho mình, toàn tâm, toàn ý phụcvụ nhân dân”. (Hồ Chí Minh toàn tập, tập 12, trang 503) • “Mộtdântộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩđại, có sứchấpdẫnlớn, không nhất định hôm nay và mai sau vẫn đượcmọingườiyêumến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”. (Hồ Chí Minh toàn tập, tập 12, trang 557, 558) v1.0013103218 18
9. 2.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM 2.2.1. Xây dựng Đảng về lý luận 2.2.2. Xây dựng Đảng về chính trị 2.2.3. Xây dựng Đảng về tổ chức 2.2.4. Xây dựng Đảng vềđạo đức v1.0013103218 19
10. 2.2.1. XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ LÝ LUẬN 1 2 3 Đảng lấychủ Bổ sung và Đấutranhbảo nghĩaMác– phát triển sáng vể sự trong Lênin làm nền tạolýluậnchủ sáng củalý tảng lý luận, nghĩaMác- luậnchủ nghĩa kim chỉ nam Lênin Mác - Lênin cho hành động v1.0013103218 20
11. 2.2.2. XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ CHÍNH TRỊ v1.0013103218 21
12. 2.2.3. XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ TỔ CHỨC •Hệ thống tổ chức Đảng • Các nguyên tắctổ chức, sinh hoạt Đảng • Công tác cán bộ của Đảng v1.0013103218 22
13. 2.2.4. XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ ĐẠO ĐỨC • Đạo đứctạouytín, sứcmạnh lãnh đạocủa Đảng. • Đạo đứccủa Đảng là đạo đứcmới, đạo đứccộng sản, trong đó nòng cốtlàchủ nghĩa nhân đạocộng sản. •Giáodục đạo đứcnhằmtudưỡng, rèn luyệncánbộđảng viên, chống lạichủ nghĩa cá nhân dướimọihìnhthức. v1.0013103218 23
14. GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG Tình huống 2: Ngày 3/2/1930 là ngày khai mạcHội nghị hợpnhất thành lập Đảng cộng sảnViệtNam. Hồ Chí Minh khẳng định “đây là ngày sung sướng nhất trong cuộc đờihoạt động cách mạng chuyên nghiệpcủa mình” vì: •Hội nghị thành công đã quyêt định 5 vấn đề có ý nghĩachiếnlượccủacáchmạng ViệtNam. •Lần đầu tiên, cách mạng ViệtNam được đặtdưới lãnh đạocủa Đảng cộng sản– Đảng Macxit, hoạt động trên cơ sở lý luậnchủ nghĩa Mác – Lênin, đội tiên phong củagiaicấp công nhân, nhân dân lao động và củacả dân tộc. •Hồ Chí Minh tin rằng, mặcdùmớirađời còn non trẻ, nhưng Đảng cộng sảnViệt Nam sẽđảm đương đượcsứ mệnh chèo lái con thuyềncáchmạng ViệtNam vượt qua phong ba, bão táp, cậpbến vinh quang. •Sự hình thành Đảng cộng sản đãchấmdứtthờikỳ khủng hoảng, tạosự thay đổivề chất trong sự nghiệpcáchmạng ViệtNam, đólà: từ tự phát thành tự giác, từ cảm tính thành ý thức, từ thấtbại đếnthắng lợi. v1.0013103218 24
15. GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG Tình huống 3: Hiện nay Đảng ta xác định nhiệmvụ cơ bảncủathờikỳđẩymạnh công nghiệp hóa, hiện đạihóa là: Xây dựng kinh tế là trọng tâm, xây dựng Đảng là vấn đề then chốt: •Xâydựng kinh tế là trọng tâm nhằmgiải phóng sứcsảnxuất, tạodựng những cơ sở vậtchất chủ yếu cho CNXH, không ngừng nâng cao đờisống vậtchất–kinhtế của nhân dân. Phát trểnkinhtế tạotiền đề thựchiệncácmục tiêu, nhiệmvụ trên các lĩnh vực khác của đờisống xã hội. • Quán triệt quan điểmcủaHồ Chí Minh về vai trò quyết định của Đảng cộng sản đốivớisự thành công củasự nghiệpcáchmạng, và đặcbiệt là quan điểmcủaNgườivề công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng – quy luậttồntại và phát triểncủa Đảng, Đảng ta xác định, xây dựng Đảng là then chốt. Đây là quan điểmpháttriển đúng đắn và sáng suốtthể hiệntư tưởng biện chứng, sáng tạo, phù hợpvớiyêucấucủathựctiễnnhằm không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạocủa Đảng, làm cho Đảng thậtsự trong sạch, đạt đếntầmcaovềđạo đức, trí tuệ, bảnlĩnh chính trị, vững vàng trướcmọithử thách củalịch sử. •Hiện nay, trong công tác xây dựng Đảng, bên cạnh những thành tựuto lớn đã đạt được, chúng ta còn nhiềuhạnchế, yếu kém, nhấtlàsự suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lốisống của mộtbộ phậncánbộđảng viên chưa đượcngănchặnvàđẩylùi. Vìvậy, tiếptục đẩymạnh công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng có ý nghĩa đặcbiệt quan trọng. v1.0013103218 25
16. BÀI TẬP TỰ NGHIÊN CỨU 1 Vì sao khẳng định: Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là việc làm có ý nghĩasống còn đối vớisự tồntại và phát triểncủa Đảng? Gợiý trả lời: Xây dựng chỉnh đốn Đảng là quy luậttồntạivàpháttriểncủa Đảng, nhằmlàmchoĐảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đảm đương được vai trò lãnh đạo đốivới nhà nước và toàn dân tộc. Cơ sở củatư tưởng này là: •Cáchmạng trải qua nhiềugiaiđoạn khác nhau, với nhiều nhiệmvụ khác nhau, xây dựng Đảng nhằmlàmchođảng vươnlênlàmtrònnhiệmvụ trong thờikỳ mới. •Xâydựng chỉnh đốn đảng giúp cho Đảng hoàn thành nhiệmvụ trong mọi hoàn cảnh khác nhau, lúc khó khăn, đang trên đà phát triển, thuậnlợi • Nâng cao trình độ, năng lực, phẩmchất đạo đứccủamỗicánbộđảng viên. • Trong điềukiện Đảng cầm quyền, xây dựng đảng càng đặt ra quan trọng, cấpthiết, làm cho mỗicánbộđảng viên thựcsự là “đầytớ” “công bộc” của dân. v1.0013103218 26
17. BÀI TẬP TỰ NGHIÊN CỨU 2 Trong các nguyên tắctổ chức, sinh hoạt Đảng, nguyên tắc nào là quan trọng nhất? Tại sao? Gợiý trả lời: Theo Hồ Chí Minh, trong các nguyên tắctổ chức, sinh hoạt Đảng, nguyên tắctổ chức sinh hoạt Đảng, nguyên tắctập trung, dân chủ là nguyên tắc quan trọng nhất. Vì: • Đây là nguyên tắc quyết định sứcmạnh của Đảng, là nguyên tắctổ chứccủa Đảng. •Tập trung nhằm đảmbảotínhthống nhấtvề tư tưởng, tổ chứcvàhànhđộng. Do vậy, thiểusố phục tùng đasố, cấpdướiphụctùngcấp trên, địaphương phụctùng trung ương là tập trung; tậptrunglàđảmbảo tính trách nhiệm, kỷ luật Đảng. •Dânchủ là “của quý báu nhấtcủa nhân dân”, là bảnchấtchếđộta. Do vậytập trung phảigắnliềnvới dân chủ, dân chủ là cơ sở củatập trung; nếu không có dân chủ sẽ làm cho “nộibộđảng âm u”, có dân chủ trong đảng thì mới có dân chủ trong xã hội, mớitạo điềukiện định hướng cho việcxâydựng mộtchếđộdân chủ thựcsự. •Tập trung và dân chủ có mối quan hệ hữucơ, đảmbảo nguyên tắc này là điềukiện hàng đầu phát huy vai trò, sứcmạnh của Đảng. v1.0013103218 27
18. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 1 Theo Hồ Chí Minh, Đảng cộng sảnViệtNam rađờidựatrênnhững yếutố nào? a. Chủ nghĩaMácvới phong trào công nhân. b. Chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân. c. Chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào yêu nước. d. Chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước. Đáp án đúng là: d. Chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước. • Vì: Theo Hồ Chí Minh, ở mộtnướcthuộc địa, bên cạnh phong trào công nhân còn có phong trào yêu nước. Sự hình thành Đảng là tấtyếunhằmkếthơpgiữalýluậnchủ nghĩaMác– Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước. Sự kếthợpnàytạo điềukiệnchosự phát triểncủacả ba nhân tố, đặcbiệt là phong trào yêu nước, giúp cho phong trào yêu nước vượt qua chủ nghĩayêunướctruyềnthống, gắntruyềnthống yêu nướcvới CNXH, từ thât bại đi đén thắng lợi. • Tham khảo: Giáo trình, Bài 4, mục1.1. Về sự ra đờicủa Đảng cộng sản, trang 128 – 131. v1.0013103218 28
19. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 2 Theo Hồ Chí Minh, vấn đề quan trọng nhất trong công tác xây dựng Đảng về chính trị là gì? a. Xây dựng đường lốichínhtrị. b. Bảovệ chính trị. c. Xây dựng và phát triểnhệ tư tưởng chính trị. d. Củng cố, nâng cao lậptrường, bảnlĩnh chính trị. Đáp án đúng là: a. Xây dựng đường lối chính trị. • Vì: Theo Hồ Chí Minh, nội dung quan trọng nhất trong công tác xây dựng về chính trị là xây dựng đường lối chính trị vì đây là vấn đề cốttử trong sự tồntại và phát triển Đảng. Hoạch định đường lối chính trị là một trong những nội dung cựckỳ quan trọng trong xây dựng Đảng và thựctiễncáchmạng qua mọithờikỳ. • Tham khảo: Giáo trình, Chương 4, mục 2.2.b. Xây dựng Đảng về chính trị, trang 152. v1.0013103218 29
20. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 3 Theo Hồ Chí Minh, công tác “gốc” của Đảng là gì? a. Tư tưởng. b. Lý luận. c. Cán bộ. d. Phê bình, tự phê bình. Đáp án đúng là: c. Cán bộ. • Vì: Theo Hồ Chí Minh, Cán bộ là dây chuyềncủabộ máy, là mắt khâu trung gian nối liềngiữa Đảng, Nhà nước và nhân dân, muôn việc thành công hay thấtbại là do cán bộ tốthay kém. Ngườicánbộ phảicóđủ đức, đủ tài, phẩmchấtvànăng lực. Do vậy, công tác cán bộ là công tác gốccủa Đảng. • Tham khảo: Giáo trình, chương 4, Mục II.2.c, trang 157. v1.0013103218 30
21. TÓM LƯỢC CUỐI BÀI •Hồ Chí Minh là người sáng lậpvàrènluyện Đảng cộng sảnViệt Nam. Quan điểmcủaHồ ChíMinhlàhệ thống những luận điểm khoa học và sáng tạovề sự thành lập Đảng, vai trò và bảnchấtgiaicấpcủa Đảng; Đảng cầm quyền; quan hệĐảng - Dân • Công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng là vấn đề quan trọng có ý nghĩasống còn đốivới sự tồntạivàpháttriểncủa Đảng. Hồ Chí Minh đãxâydựng những quan điểm có ý nghĩa quan trọng chỉđạo công tác xây dựng Đảng qua các thờikỳ củacáchmạng ViệtNam. Những quan điểm này thể hiệnsự sáng tạocủaHồ Chí Minh, góp phầncụ thể hóa và phát triểnlýluậnchủ nghĩa Mác – Lênin vềĐảng cộng sản. • Quán triệttư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta đẩymạnh công tác xây dựng Đảng trên các phương diệntư tưởng, tổ chức, cán bộ, đạo đứclàmchoĐảng thậtsự trong sạch, đạt đếntầmcaovề trí tuệ, bảnlĩnh chính trị, đáp ứng yêu cầu lãnh đạocáchmạng ViệtNam trong thờikỳ mới. 31 v1.0013103218 31