Bài giảng Triết học Mác-lênin - Chương 8: Lý luận nhận thức

BẢN CHẤT CỦA NHẬN THỨC

- Thế giới vật chất tồn tại khách quan, độc lập với tư duy ý thức của con người.

- Con người có thể nhận thức được thế giới. Về nguyên tắc, nhận thức của con người là tối hậu, chỉ có những cái chưa biết, không có cái không thể biết.

  Con người là chủ thể tích cực, sáng tạo của nhận thức, một bộ phận của hiện thực là khách thể của nhận thức.

- Nhận thức là một qúa trình có tính tích cực, chủ động và sáng tạo.

  Con đường của nhận thức là từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến hoạt động thực tiễn.

- Cơ sở chủ yếu và trực tiếp của nhận thức là thực tiễn. Thực tiễn vừa là mục đích, vừa là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý/độ chuẩn xác của nhận thức.

ppt 18 trang hoanghoa 08/11/2022 5480
Bạn đang xem tài liệu "Bài giảng Triết học Mác-lênin - Chương 8: Lý luận nhận thức", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

  • pptbai_giang_triet_hoc_mac_lenin_chuong_8_ly_luan_nhan_thuc.ppt

Nội dung text: Bài giảng Triết học Mác-lênin - Chương 8: Lý luận nhận thức

  1. Chương 8 LÝ LUẬN NHẬN THỨC Sự thống nhất biện chứng giữa nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính Là hai giai đoạn khác nhau về chất của qúa trình nhận thức: cảm tính phản ánh sinh động, cụ thể; lý tính phản ánh gián tiếp, sâu sắc, đầy đủ. Nhận thức phải đi từ cảm tính đến lý tính, cảm tính là cơ sở của lý tính, lý tính dẫn đường cho cảm tính. Lưu ý: trường hợp đặc biệt-nhận thức khoa học.
  2. Chương 8 LÝ LUẬN NHẬN THỨC 8.3.2. Nhận thức kinh nghiệm và nhận thức lý luận Là hai trình độ khác nhau của nhận thức, thống nhất. Kinh nghiệm và lý luận là những cấp độ của lý tính, khác nhau về trình độ, tính chất phản ánh. Nhận thức kinh nghiệm: chủ yếu thu nhận được từ quan sát và thực nghiệm trong hoạt động thực tiễn, tạo thành tri thức kinh nghiệm (tri thức kinh nghiệm thông thường và tri thức kinh nghiệm khoa học).
  3. Chương 8 LÝ LUẬN NHẬN THỨC Nhận thức lý luận: trình độ cao hơn về chất, có tính khái quát cao, hệ thống, bản chất, sâu sắc, phạm vi ứng dụng rộng hơn. Lý luận được hình thành từ kinh nghiệm, trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm, nhưng không hình thành một cách tự phát từ kinh nghiệm, không phải mọi lý luận đều xuất phát trực tiếp từ kinh nghiệm. Lý luận có tính độc lập tương đối, có thể đi trước kinh nghiệm (nhận thức trước, dự đoán trước). Lý luận tác động trở lại thực tiễn.
  4. Chương 8 LÝ LUẬN NHẬN THỨC 8.4. NHẬN THỨC THÔNG THƯỜNG VÀ NHẬN THỨC KHOA HỌC 8.4.1. Nhận thức thông thường (tiền khoa học) Được hình thành một cách tự phát và trực tiếp từ trong cuộc sống hằng ngày, trong lao động. Là kho tàng của khoa học. 8.4.2. Nhận thức khoa học Một trình độ mới về chất, được hình thành một cách tự giác, trừu tượng, khái quát, khách quan, hệ thống, có căn cứ, chân thực, có phương pháp.
  5. Chương 8 LÝ LUẬN NHẬN THỨC 8.5. CHÂN LÝ 8.5.1. Khái niệm Chân lý: tri thức phù hợp với khách thể mà nó phản ánh và được thực tiễn kiểm nghiệm. 8.5.2. Các tính chất - Tính khách quan. - Tính cụ thể. - Tính tuyệt đối và tương đối.
  6. Chương 8 LÝ LUẬN NHẬN THỨC 8.6. CÁC PHƯƠNG PHÁP NHẬN THỨC KHOA HỌC 8.6.1. Khái niệm phương pháp, phân loại phương pháp 8.6.1.1. Khái niệm Phương pháp (method): 1. Cách thức tư duy, nhận thức và giải quyết vấn đề. 2. Tổ chức, lập kế hoạch, thống nhất ngôn ngữ và kế hoạch hành động.
  7. Chương 8 LÝ LUẬN NHẬN THỨC * Hệ thống những nguyên tắc được rút ra từ tri thức về các quy luật khách quan để điều chỉnh hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn nhằm thực hiện mục tiêu nhất định. 8.6.1.2. Phân loại Căn cứ mục đích, tính chất: phương pháp nhận thức, phương pháp hoạt động thực tiễn. Căn cứ phạm vi tác động: phương pháp riêng, phương pháp chung, phương pháp đặc thù.
  8. Chương 8 LÝ LUẬN NHẬN THỨC 8.6.2. Một số phương pháp nhận thức khoa học 8.6.2.1. Các phương pháp thu nhận tri thức kinh nghiệm - Quan sát. - Thí nghiệm. 8.6.2.2. Các phương pháp xây dựng và phát triển lý thuyết khoa học - Phân tích và tổng hợp. - Quy nạp và diễn dịch. - Lịch sử và logic. - Từ trừu tượng đến cụ thể.