Bài giảng Tài nguyên thiên nhiên phúc hay họa?

Nội dung text: Bài giảng Tài nguyên thiên nhiên phúc hay họa?

1. 4/28/2014 Nước giàu tài nguyên luôn phụ thuộc tài nguyên?  Jean-Philippe Stijns (2005)  Không.  Vấn đề không phải ở tài nguyên mà là quốc gia làm gì với tài nguyên .  Phụ thuộc tài nguyên (tỷ lệ X tài nguyên trên tổng X hay X tài nguyên trên GDP cao) là do thất bại trong việc sử dụng tài nguyên để thúc đẩy công nghiệp hóa - thước đo thất bại kinh tế.  Làm thế nào đề thành công trong việc sử dụng tài nguyên cho công nghiệp hóa? 21 Nước giàu tài nguyên luôn phụ thuộc tài nguyên?  Gavin Wright và Jesse Czelusta (2004)  Tài nguyên không thể tái sinh có thể được mở rộng đáng kể thông qua khai thác, nhờ tiến bộ công nghệ và đầu tư với kiến thức phù hợp  Công nghiệp hóa của Mỹ không do tài nguyên mà nhờ công nghệ khai thác khoáng sản được tạo ra bởi những mối liên kết ngành và đổi mới sáng tạo  Vấn đề không ở đặc tính thừa hưởng tài nguyên mà là bản chất của quá trình học hỏi, qua đó đạt được tiềm năng kinh tế từ nguồn lực này 22 11
2. 4/28/2014 Làm thế nào sử dụng tài nguyên thành công cho CNH?  Phát triển nguồn lực này thành sản phẩm có GTGT cao - hiệu ứng liên kết thuận (forward linkage effects)  Ngành khoáng sản đòi hỏi năng lực công nghệ (sắt thành thép, than đá thành điện, đồng thành dây dẫn)  Ngăn bệnh Hà Lan  Phá giá để đưa RER trở lại mức cạnh tranh  Indonesia thời kỳ bùng nổ dầu: phá giá kích thích sản xuất hàng T  Hóa giải tác động của các dòng vốn vào  Chính sách ngân sách nghịch chu kỳ ngăn lạm phát và RER lên giá  Chất lượng thể chế và tính minh bạch 23 Chất lượng thể chế và tính minh bạch  Chất lượng thể chế thấp hơn ở các nước phụ thụôc tài nguyên  Phụ thuộc tài nguyên tạo thể chế tồi hay thể chế tồi dẫn đến phụ thuộc tài nguyên? Hay cả hai chiều?  Andrew Williams (2011): mối quan hệ mật thiết giữa sự phụ thuộc tài nguyên với sự thiếu minh bạch của chính phủ. Thiếu minh bạch giải thích được một phần xu hướng các nước phụ thuộc tài nguyên tăng trưởng chậm hơn. 24 12
3. 4/28/2014 Botswana – minh bạch và đa dạng hóa sản xuất  Giành độc lập từ Anh (1966)  Nước tăng trưởng nhanh nhất châu Phi  Ngành công nghiệp kim cương # 1/3 GDP và chiếm tỷ trọng 70-80 kim ngạch xuất khẩu  National Integrity System (NIS)  Kiểm soát chi tiêu công, chống tham nhũng  Extractive Industries Transparency Initiative (EITI)  Minh bạch doanh thu tài nguyên  Đa dạng sản xuất công nghiệp 25 Chile - Quỹ tài nguyên không thể tái sinh  Trích dự phòng doanh thu từ tài nguyên không thể tái sinh đưa vào quỹ đặc biệt nhằm hạn chế sự tiếp cận của các nhà hoạch định chính sách  Giảm cầu nội địa bằng cách hóa giải tác động của dòng vốn vào  Cắt bỏ mối liên kết chi tiêu của chính phủ với xu hướng giá hàng nguyên liệu.  Quỹ bình ổn đồng của Chile được thiết lập năm 1986 đã tích lũy hơn 5 tỉ đô-la  Được thay thế năm 2006 bằng Quỹ bình ổn Kinh tế và xã hội, nắm giữ thặng dư của chính phủ hơn 1% GDP  Do một ủy ban độc lập được ngân hàng trung ương chỉ định quản lý 26 13
4. 4/28/2014 Na Uy - Quỹ hưu trí của chính phủ  Thiết lập năm 1990 (Quỹ dầu lửa Na Uy) do ngân hàng trung ương điều hành, tài trợ từ việc đánh thuế khai khoáng  Đầu tư vào trái phiếu và vốn chủ sở hữu ở nước ngoài  Lợi nhuận dùng trả lương hưu cho công dân 27 Giàu có tài nguyên thiên nhiên - Phúc hay Họa?  Không nhất thiết là “họa”  Vấn đề mang tính hai mặt – “phúc” và “họa”  Bước qua cạm bẫy hướng theo con đường thành công 28 14
5. 4/28/2014 Tài nguyên thiên nhiên - Phúc hay Họa?  Tài nguyên và tăng trưởng  Lời nguyền tài nguyên đến từ đâu?  “Bệnh Hà Lan”  “Hiệu ứng lòng tham” và “Chất lượng thể chế”  Biến động giá hàng hóa cơ bản, Lấn át các ngành sản xuất công nghiệp, Thể chế yếu và chuyên quyền, Chính sách tài khóa, tiền tệ và dòng vốn thuận chu kỳ  Nước giàu tài nguyên luôn phụ thuộc vào tài nguyên?  Để thành công trong việc sử dụng tài nguyên cho công nghiệp hóa?  Hiệu ứng liên kết thuận  Năng lực công nghệ  Ngăn bệnh Hà Lan  Chất lượng thể chế và tính minh bạch 29 15