Bài giảng Hòa nhập trẻ khiếm thị

Nội dung text: Bài giảng Hòa nhập trẻ khiếm thị

1. *Thủ thuật dạy học coù hiệu quả *Nguyªn t¾c gi¶i thÝch cã hiÖu qu¶ • Gi¸o viªn tæ chøc chuyÓn t¶i th«ng tin mét c¸ch l«gic vμ sinh ®éng • § vÝ dô ®iÓn h×nh, ®¬n gi¶n vÒ vÊn ®Ò cÇn ®Ò cËp • Tr×nh bμy th«ng tin phï hîp, c« ®äng, chÝnh x¸c • Nªn tr×nh bμy mÉu vμ vÝ dô tröôùc. *§Æc ®iÓm cña vÝ dô ®iÓn h×nh: o NhÊn m¹nh ®öôïc nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh, kh«ng g©y ra sù nhÇm lÉn hoÆc tranh c·i o ChÝnh x¸c, râ rμng o Sau ®ã míi ®aët ra ñöôïc nh÷ng vÝ dô dÔ g©y nhÉm lÉn o Giíi thiÖu nh÷ng vÝ dô *Nguyªn t¾c sö dông b¶ng cã hiÖu qu¶ • Gi¶i thÝch b»ng lêi thËt kü, tröôùc khi viÕt ch÷ lªn b¶ng. • M« h×nh ho¸ c¸c kiÕn thøc. §Ó biÓu diÔn c¸c mèi quan hÖ gi÷a tri thøc nμy víi tri thøc kh¸c, nªn sö dông m« h×nh mét c¸ch hîp lý. • Tõ ng÷ ng¾n gän, ®ñ nh×n. • Xo¸ phÇn cò, kh«ng liªn quan tröôùc khi giíi thiÖu nh÷ng th«ng tin míi. *C¸ch ®Æt c©u hái ®Ó kiÓm tra møc ®é lÜnh héi • C©u hái ph¶i ng¾n gän vμ râ rμng • Cho häc sinh ®ñ thêi gian ®Ó suy nghÜ • §aët ra c©u hái cho c¶ líp tríc khi yªu cÇu c¸ nh©n tr¶ lêi. • Gi¸o viªn ph¶i dù ®o¸n tröôùc c¸c c©u tr¶ lêi cña häc sinh • Quan s¸t c¸c biÓu hiÖn th«ng qua ng«n ng÷ vμ phi ng«n ng÷ ®Ó ®o¸n biÕt suy nghÜ cña chóng. • §aët ra nh÷ng c©u hái gîi më khi cÇn *BiÖn ph¸p t¹o ®éng c¬ häc tËp cña häc sinh • D¹y nh÷ng kiÕn thøc cã liªn quan Ýt nhiÒu tíi vÊn ®Ò trÎ ®· biÕt vμ thÝch thó. • T¹o cho häc sinh cã ®öôïc nh÷ng thμnh c«ng trong häc tËp • Gióp cho häc sinh cã tr¸ch nhiÖm vμ mèi quan t©m tíi bμi häc. • Thay ®æi møc ®é tËp trung tuú thuéc tõng ®èi tîng. • T¹o bÇu kh«ng khÝ trong líp häc: trong ®ã c¸c thμnh viªn c¶m thÊy tin töôûng lÉn nhau, vui vÎ, hμo høng nhöng kh«ng th¸i qu¸. • Häc sinh hiÓu ®öôïc r»ng nh÷ng kiÕn thøc m×nh ®ang häc lμ rÊt cã ý nghÜa víi cuéc sèng • §¸nh gi¸ rÊt râ rμng vÒ kÕt qu¶ ®¹t ®öôïc cña häc sinh: H·y chØ cho häc sinh biÕt chóng sai hay ®óng ë ®iÓm nμo. • Khen ngîi, ®éng viªn kÞp thêi, ®óng lóc. Tr¸nh khen ngîi, ®éng viªn mét vμi em nμo ®ã *BiÖn ph¸p khuyÕn khÝch viÖc tham gia häc ë trÎ • Dùa vμo ®iÓm m¹nh cña trÎ nh»m t«n träng nh©n phÈm häc sinh • §øng gÇn trÎ • Sö dông tªn cña trÎ • Sö dông quy öíc, ký hiÖu riªng khi cÇn thiÕt • Nh¾c nhë riªng
2. • Ghi chÐp ®Çy ®ñ vÒ ho¹t ®éng cña tõng häc sinh • Dùa vμo ®Æc ®iÓm riªng cña tõng häc sinh: *Thñ thuËt ghi nhí cã hiÖu qu¶ • Liªn hÖ víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®öôïc häc • LÊy th«ng tin nμy so s¸nh víi th«ng tin kh¸c • Liªn hÖ kiÕn thøc ®ang häc víi cuéc sèng vμ sù quan t©m cña trÎ vμ minh ho¹ b»ng chÝnh tr¶i nghiÖm cña thÇy • Sö dông s¬ ®å mét c¸ch cã ý nghÜa • Sö dông c¸c mèc ®Ó ghi nhí. • Gi¸o viªn ph¶i d¹y tèt ngay tõ khi giíi thiÖu th«ng tin ®ã víi HS • T¹o ra bÇu kh«ng khÝ hîp lý trong líp häc. • Khi giíi thiÖu th«ng tin ®ã víi häc sinh gi¸o viªn chó ý tr×nh bμy sao cho logic, cung cÊp liÒu löôïng th«ng tin hîp lý. • §¶m b¶o cho häc sinh ®öôïc thùc hμnh ngay khi n¾m b¾t ®öôïc tri thøc míi. 4. KÕt thóc bμi häc *Tãm l¹i, kÕt thóc bμi häc cÇn ®öôïcc tiÕn hμnh theo c¸ch: • §Ó häc sinh tù biÓu ®¹t nh÷ng ph¸t hiÖn chÝnh qua bμi häc. • §Ó häc sinh tù tãm t¾t nh÷ng th«ng tin míi lÜnh héi. • TrÎ biÕt vËn dông kiÕn thøc võa häc vμo thùc tiÔn 6.Qóa tr×nh h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn cña hÖ thèng ký hiÖu braille *HÖ thèng ký hiÖu cña Braille - Sù ra ®êi cña hÖ thèng kÝ hiÖu Braille - Sù chÊp nhËn cña ngêi mï víi hÖ thèng kÝ hiÖu Braille. - CÊu tróc cña hÖ thèng kÝ hiÖu Braille *HÖ thèng ký hiÖu cña Braille Nhng h¹n chÕ cña hÖ thèng ký hiÖu Braille - Sè chÊm nhiÒu nhÊt cña mét hμng lμ 6, sè chÊm Ýt nhÊt cña ký hiÖu lμ 2, tèi ®a lμ 12 - nhö vËy c¸c ký hiÖu qu¸ cång kÒnh phøc t¹p, ngöôøi mï muèn ®äc ph¶i ®Õm sè chÊm cña c¸c ký hiÖu tõng con ch÷. - Ký hiÖu Braille lμ ký hiÖu ©m thanh ký (dÔ nhÇm lÉn) - ChiÒu dμi toμn bé ký hiÖu lμ 11,25 milimet, qu¸ lín so víi tröôøng xóc gi¸c cña c¸c ®Çu ngãn tay vμ taám giÊy khi viÕt. *Nh÷ng u ®iÓm hÖ thèng ký hiÖu braille 1- ChØ cã lo¹i ch÷ b»ng chÊm næi míi thÝch hîp cho tay sê ®äc 2- Bè trÝ c¸c chÊm næi thμnh ký hiÖu cã hai cét chÊm th¼ng ®øng song song. 3- Bè trÝ kho¶ng c¸ch c¸c chÊm næi phï hîp víi kh¶ n¨ng sê cña tay. 4- ChÕ t¹o b¶ng viÕt ®¬n gi¶n, dÔ sö dông, rÎ tiÒn. * S¬ lîc lÞch sö Lui Braille - HÖ thèng kÝ hiÖu năm 1829 - HÖ thèng kÝ hiÖu năm 1836
3. - Năm 1950 UNESCO coâ nhËn lμ hÖ thèng kÝ hiÖu cho ngêi mï trªn toμn thÕ giíi. *Mçi « Braille gåm 6 chÊm næi ®îc qui ®Þnh nhö sau: = Hai cét däc gåm cã: - Cét däc tr¸i cã 3 chÊm 1,2,3 xÕp theo thø tù tõ trªn xuèng d öôùi; - Cét däc ph¶i cã 3 chÊm 4,5,6 theo thø tù tõ trªn xuèng döôùi 1● ●4 2● ●5 3● ●6 Ba hμng ngang gåm cã: - Ngang trªn cã hai chÊm 1, 4 kÓ tõ tr¸i sang ph¶i; - Ngang giöõa cã hai chÊm 2,5; - Ngang díi cã hai chÊm 3,6 VÞ trÝ c¸c chÊm lâm ® öôïc qui ®Þnh nh ö sau: „ Cét däc: - Cét däc ph¶i gåm c¸c chÊm lâm 123 - Cét däc tr¸i gåm c¸c chÊm lâm 456 „ Hμng ngang: - Hμng ngang trªn gåm c¸c chÊm lâm 14 - Hμng ngang gi÷a gåm c¸c chÊm lâm 25 - Hμng ngang diöôùi gåm c¸c chÊm lâm 36 4 ○ ○ 1 5 ○ ○ 2 6 ○ ○ 3 Qóa tr×nh h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn cña hÖ thèng ký hiÖu braille Kho¶ng c¸ch gi÷a chÊm cña « ký hiÖu Braille phï hîp h¬n víi tröêng xóc gi¸c cña ®Çu ngãn tay H×nh thøc, cÊu t¹o cña « Braille cã sè chÊm Ýt h¬n 1/2 « ch ÷ cña braille CÊu tróc cña 1 « Braille: PhÝa bªn tay tr¸i, tÝnh tõ trªn xuèng lÇn lît lμ c¸c chÊm sè 1, sè 2 vμ sè 3. Bªn tay ph¶i, còng tÝnh tõ trªn xuèng lÇn lît lμ c¸c chÊm sè 4, sè 5 vμ sè 6 ¦u ®iÓm, thμnh c«ng cña hÖ thèng ký hiÖu Braille CÊu t¹o hîp lý, chØ dïng tèi ®a 6 chÊm næi, ký hiÖu ng¾n, gän nhÑ, Ýt tèn giÊy. - C¸c ký hiÖu dÔ sê, dÔ ®äc ®öôïc sö dông víi tÇn xuÊt lín vμ nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n, quan träng, c¸c ký hiÖu cßn l¹i vμo c¸c c«ng dông phô h¬n, kh«ng bá phÝ mét ký hiÖu nμo. - C¸ch ®äc c¸c ký hiÖu kh«ng ph¶i theo kiÓu ®Õm chÊm mμ theo kiÓu tæng hîp theo h×nh ¶nh c¸c chÊm næi t¹o ra díi ngãn tay. Ký hiÖu cã tÝnh hÖ thèng, liªn quan víi nhau mét c¸ch chÆt chÏ, dÔ nhí, dÔ thuéc. HÖ thèng ký hiÖu Braille ë ViÖt Nam - §öôïc du nhËp vμo ViÖt Nam tõ n¨m 1898 - Dùa trªn c¬ së cña hÖ thèng ký hiÖu Ph¸p ng÷ - X©y dùng míi hoÆc möôïn nh÷ng ký hiÖu cña ch÷ c¸i kh¸c cho nh÷ng ch÷ c¸i tiÕng ViÖt kh«ng cã trong tiÕng Ph¸p.
4. - ChØ x©y dùng ®öôïc c¸c ký hiÖu ®¬n gi¶n nh»m môc ®Ých “xo¸ mï” cho ngêi mï ViÖt Nam lóc bÊy giê. Bang 10 ký hiÖu thuéc nhãm c¬ ban HÖ thèng ký hiÖu vμ quy t¾c míi . C¸c ký hiÖu trong m«n to¸n - 194 ký hiÖu to¸n häc tõ: Sè häc, ®¹i sè, h×nh häc ph¼ng, h×nh häc kh«ng gian, löîng gi¸c, logarit, vi ph©n, tÝch ph©n - 29 quy t¾c viÕt vμ tr×nh bμy
5. Gi¸o dôc hoμ nhËp trÎ khuyÕt tËt Gi¸o dôc hoμ nhËp trÎ KhiÕm thÝnh TrÎ khiÕm thÝnh trong m«i trêng gi¸o dôc hoμ nhËp ThÕ nμo lμ trÎ khiÕm thÝnh ? ¢m thanh lμ g×?
6. CÊu t¹o tai Tai ngoμi Giai ®o¹n 1: ë tai ngoμi, sãng ©m ®i qua èng tai ®Ëp vμo mμng nhÜ g©y nªn nh÷ng rung ®éng.
7. CÊu t¹o tai Tai gi÷a Giai ®o¹n 2: Nh÷ng rung ®éng cña mμng nhÜ lan truyÒn ( m«i trêng khÝ) sang chuçi x¬ng con vμ mμng nhá (cöa sæ bÇu dôc). Tai trong
8. Giai ®o¹n 3: Sù rung ®éng cöa sæ bÇu dôc lμm chÊt dÞch trong èc tai di ®éng. Sù di ®éng nμy lμm rung ®éng c¸c tÕ bμo l«ng vμ s¶n sinh ra nh÷ng xung lùc ®iÖn ®îc truyÒn lªn n·o qua d©y thÇn kinh thÝnh gi¸c (d©y thÇn kinh sè 8). N¨ng lùîng c¬ häc biÕn ®æi thμnh ®iÖn n¨ng bªn trong d©y thÇn kinh Kh¸i niÖm trÎ khiÕm thÝnh Lμ nh÷ng trÎ em bÞ suy gi¶m søc nghe ë c¸c møc ®é kh¸c nhau, dÉn ®Õn khã kh¨n trong giao tiÕp vμ ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh nhËn thøc. Møc ®é khiÕm thÝnh Møc ®é khiÕm thÝnh † Møc ®é nhÑ (20- 40dB): TrÎ cßn nghe ®îc hÇu hÕt nh÷ng ©m thanh nhng kh«ng nghe ®îc tiÕng nãi thÇm. † Møc ®é võa (41-70dB): TrÎ cã thÓ ®îc nh÷ng ©m thanh to, nhng kh«ng nghe hÕt ®îc tiÕng nãi chuyÖn b×nh thêng. † Møc ®é nÆng (71- 90dB): TrÎ chØ nghe ®îc tiÕng nãi to, s¸t tai. † Møc ®é s©u (>90 dB): TrÎ hÇu nh kh«ng nghe ®îc ©m thanh (trõ mét sè ©m thanh thËt to nh tiÕng sÊm, tiÕng trèng to). C¸c lo¹i ®iÕc 1. §iÕc dÉn truyÒn (tai ngoμi, tai gi÷a bÞ tæn th¬ng) 2. §iÕc tiÕp nhËn (tai trong bÞ tæn th¬ng) 3. §iÕc hçn hîp (kÕt hîp hai lo¹i ®iÕc trªn) nguyªn nh©n g©y khiÕm thÝnh † Nguyªn nh©n tríc khi sinh † Nguyªn nh©n trong khi sinh † Nguyªn nh©n sau khi sinh Nh×n miÖng ngêi nãi chuyÖn Thê ¬ mäi thø xung quanh ChËm hiÓu
9. Ko tham gia ho¹t ®éng víi c¸c b¹n Ko cã ph¶n øng víi tªn gäi Ko giËt m×nh víi tªn gäi Ko linh ho¹t Nãi to KO lμm theo yªu cÇu GV Nãi to míi nghe ®uîc Hay quan s¸t Nãi sai thiÕu chÝnh x¸c §¸p øng yc chËm Lμm sai yc Tr¶ lêi sai c©u hái VËn ®éng khã kh¨n, chËm ch¹p K« cã PU víi tiÕng ®éng Ko thÝch GT Ra hiÖu Nghiªn tai vÒ phÝa cã ©m thanh Hay hái l¹i Ng¬ ng¬ La hÐt tù do Hμnh ®éng ko tinh nhanh Lμm theo ý thÝch Ngai tham gia HËu qu¶ do khiÕm thÝnh g©y ra † ¶nh hëng Ýt, nhiÒu ®Õn sù ph¸t triÓn tiÕng nãi. Sự ảnh hưởng còn tuú theo møc ®é khiÕm thÝnh, thêi ®iÓm bÞ khiÕm thÝnh, kh¶ n¨ng cña trÎ vμ m«i trêng gi¸o dôc. † KHả năng giao tiếp hạn chế ảnh hưởng đến nhận thức của trẻ † MÊt hoÆc chËm ph¸t triÓn tiÕng nãi ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng giao tiÕp víi mäi ngêi, cã thÓ dÉn ®Õn bÞ c« lËp, mÆc c¶m, tù ti cho nªn h¹n chÕ trong mäi ho¹t ®éng x· héi † ThÞ trêng nghÒ nghiÖp cña ngêi khiÕm thÝnh rÊt hÑp do ®ã hä rÊt Ýt cã ®iÒu kiÖn lùa chän c«ng viÖc cho m×nh, g©y nªn nh÷ng khã kh¨n trong cuộc sống C¸ch ph¸t hiÖn Nh÷ng biÓu hiÖn bªn ngoμi cña tai: † MÊt vμnh tai † D i vat ong tai
10. † T¾c èng tai do viªm hoÆc r¸y tai † Ch¶y mñ tai Nh÷ng biÓu hiÖn khi tiÕp nhËn ©m thanh † Kh«ng cã nh÷ng ph¶n øng (giËt m×nh) víi nh÷ng tiÕng ®éng m¹nh bÊt th×nh l×nh. † Kh«ng cã ph¶n øng khã chÞu víi nh÷ng tiÕng ån lín, tiÕng nãi qu¸ to, tiÕng nh¹c Çm Ü † Khi nghe hay ®Ó tay lªn tai híng vÒ phÝa ÂT hoÆc nghiªng ®Çu vÒ phÝa ÂT ph¸t ra. † Nh×n ch¨m chó vμo mÆt ngêi ®èi tho¹i. † C¸c hμnh ®éng cña trÎ thêng g©y ra tiÕng ®éng lín. BiÓu hiÖn khi biÓu ®¹t th«ng tin † Hay dïng cö chØ ®iÖu bé, nÐt mÆt khi giao tiÕp. † Hay b¾t chíc, lμm theo. † Hay ®¸p øng kh«ng ®óng nh÷ng c©u hái b»ng lêi. † Thêng hay yªu cÇu nh¾c l¹i. † Kh«ng hay nãi (ng¹i nãi chuyÖn). † Hay nãi nh¸t gõng tõng tõ mét, ph¸t ©m sai nhiÒu. † Hay nãi to h¬n møc cÇn thiÕt. † Giäng nãi cña trÎ lμ giäng mòi hoÆc giäng cao. † Vèn tõ ng÷ nghÌo nμn. ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña trÎ kh iÕm thÝnh † MÊt hoÆc chËm ph¸t triÓn ng«n ng÷ nãi † NhËn thøc thÕ giíi chñ yÕu b»ng m¾t † TiÕng nãi cña hÇu hÕt trÎ khiÕm thÝnh sai nhiÒu ©m vÇn, thanh ®iÖu vμ cÊu tróc c©u † Sö dông c¸c ph¬ng tiÖn giao tiÕp kh«ng lêi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu giao tiÕp cña m×nh Giao tiÕp cña trÎ khiÕm thÝnh *Ghi nhí † TrÎ khiÕm thÝnh lu«n tån t¹i kh¸ch quan trong x· héi. † Kh¶ n¨ng nghe bÞ suy gi¶m, ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng giao tiÕp vμ nhËn thøc cña trÎ khiÕm thÝnh. † §Ó trÎ khiÕm thÝnh cã thÓ häc tËp vμ hßa nhËp x· héi, ph¶i gióp trÎ ph¸t triÓn kÜ n¨ng giao tiÕp. † NÕu trÎ ®îc ph¸t hiÖn sím vμ cã nh÷ng biÖn ph¸p t¸c ®éng, can thiÖp kÞp thêi sÏ h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng hËu qu¶ do khiÕm khuyÕt g©y nªn.
11. † C¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng ph¶i ®îc x¸c ®Þnh ®óng, tïy thuéc kh¶ n¨ng cña mçi trÎ vμ còng lμ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn kh¶ n¨ng sö dông ph¬ng tiÖn giao tiÕp phï hîp. Kh¸i niÖm giao tiÕp “Giao tiÕp lμ sù tiÕp xóc t©m lÝ gi÷a ngêi vμ ngêi, th«ng qua ®ã con ngêi trao ®æi víi nhau vÒ th«ng tin, vÒ c¶m xóc, tri gi¸c lÉn nhau, ¶nh hëng t¸c ®éng qua l¹i víi nhau” (TrÇn Träng Thuû). Vai trß, chøc n¨ng cña giao tiÕp † Chøc n¨ng th«ng tin † Chøc n¨ng c¶m xóc † Chøc n¨ng phèi hîp c«ng viÖc † Chøc n¨ng ®¸nh gi¸ §Æc ®iÓm giao tiÕp cña trÎ khiÕm thÝnh † Gi¶m thÝnh lùc ë møc ®é nhÑ: cã kh¶ n¨ng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ nãi † Gi¶m thÝnh lùc ë møc ®é võa: nãi kh«ng râ, ph¸t ©m thiÕu chuÈn x¸c, ngêi ®èi tho¹i ph¶i chó ý nghe míi hiÓu † Gi¶m thÝnh lùc ë møc ®é nÆng vμ s©u: kh¶ n¨ng giao tiÕp ng«n ng÷ nãi cña trÎ rÊt h¹n chÕ (nãi sai nhiÒu, vèn tõ Ýt, khã hiÓu ) §Æc ®iÓm giao tiÕp cña trÎ khiÕm thÝnh † TrÎ khiÕm thÝnh ®· ®îc ®i häc sö dông ch÷ c¸i ngãn tay lμm ph¬ng tiÖn giao tiÕp víi mäi ngêi. † Ng«n ng÷ ký hiÖu lμ ng«n ng÷ b¶n xø nªn lμ ph¬ng tiÖn giao tiÕo chñ yÕu trong céng ®ång ngêi khiÕm thÝnh. † TrÎ cã ng«n ng÷ viÕt thêng dïng lμm ph¬ng tiÖn giao tiÕp víi ngêi b×nh th- êng † Ph¬ng tiÖn giao tiÕp Ph−¬ng tiÖn giao tiÕp
12. Ph¸t triÓn kü n¨ng Giao tiÕp b»ng lêi §Æc ®iÓm ng«n ng÷ nãi cña trÎ khiÕm thÝnh † Giäng: khã nghe, giäng mòi, giäng cao, giäng yÕu, giäng khμn, † Ph¸t ©m: ph¸t ©m kh«ng ®óng (phô ©m), kh«ng ph©n biÖt nh÷ng ©m gÇn nhau (nghe gÇn gièng nhau) nh t/®, b/m. † Thanh ®iÖu: khã ph¸t ©m ®óng thanh ®iÖu cña tiÕng ViÖt (thanh hái, ng·) † Ng÷ ph¸p: nãi theo t duy, theo ý hiÓu cña m×nh † Ng÷ ®iÖu: nãi rêi r¹c, ng¾t tõng tiÕng mét, lªn xuèng tuú høng. † Tõ vùng: Vèn tõ ng÷ nghÌo nμn ¶nh hëng cña tËt ®iÕc ®èi víi sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ nãi Møc ®é gi¶m/mÊt thÝnh lùc 1. Thêi ®iÓm gi¶m/mÊt thÝnh lùc 2. Kh¶ n¨ng cña trÎ khiÕm thÝnh 3. M«i trêng (gia ®×nh, nhμ trêng, x· héi) Khã kh¨n khi häc nãi † VÒ ©m thanh † H×nh miÖng † C¸c thanh ®iÖu Ph¬ng tiÖn hç trî nghe M¸y trî thÝnh lμ g×? M¸y trî thÝnh lμ mét thiÕt bÞ ®iÖn tö cã t¸c dông khuÕch ®¹i ©m thanh, kh«ng cã t¸c dông ch÷a ®îc tËt “®iÕc” ë trÎ. C¸c lo¹i m¸y trî thÝnh CÊu t¹o m¸y trî thÝnh C¸ch sö dông m¸y trî thÝnh † T¾t m¸y (®a nót t¾t më vÒ vÞ trÝ o) † L¾p pin vμo MTT † G¾n th©n m¸y vμo loa tai † §eo MTT cho trÎ
13. † Më MTT Ch¨m sãc, b¶o qu¶n m¸y trî thÝnh † KiÓm tra m¸y trî thÝnh † VÖ sinh m¸y trî thÝnh † B¶o qu¶n m¸y trî thÝnh Nguyªn nh©n háng m¸y trî thÝnh vμ híng gi¶i quyÕt T×nh tr¹ng m¸y Nguyªn nh©n Híng gi¶i quyÕt † MTT kh«ng ho¹t ®éng Kh«ng cã pin L¾p pin † MTT kh«ng ho¹t ®éng Pin hÕt Thay pin † MTT kh«ng ho¹t ®éng D©y háng Thay d©y † MTT kh«ng ho¹t ®éng Nóm tai bÞt kÝn Lau nóm tai † MTT kh«ng ho¹t ®éng Loa tai háng Thay loa tai † MTT kh«ng ho¹t ®éng ThiÕt bÞ háng Söa C¸c yÕu tè gióp trÎ khiÕm thÝnh ®eo m¸y trî thÝnh cã hiÖu qu¶ † MTT ph¶i hoμn toμn thÝch hîp víi trÎ † TrÎ ®îc ®eo MTT cμng sím cμng tèt † MTT nªn ®eo suèt ngμy (trõ khi t¾m vμ ngñ) † MTT lu«n ho¹t ®éng tèt. † M«i trêng nghe thÝch hîp Môc ®Ých luyÖn nghe † LuyÖn nghe nh»m ph¸t huy vμ tËn dông kh¶ n¨ng nghe cßn l¹i † RÌn thãi quen tri gi¸c ©m thanh LuyÖn nghe † LuyÖn nghe víi ©m thanh † LuyÖn nghe víi lêi nãi LuyÖn nghe qua m¸y trî thÝnh † Bíc 1: KiÓm tra m¸y tríc khi ®eo m¸y † Bíc 2: NhËn biÕt cã ©m thanh † Bíc 3: Ph¸t hiÖn nguån ©m thanh † Bíc 4: NhËn biÕt sè lîng ©m thanh † Bíc 5: Ph©n biÖt lo¹i ©m thanh † Bíc 6: Ph©n biÖt cêng ®é ©m thanh LuyÖn nghe víi lêi nãi † Bíc 1: KiÓm tra m¸y trî thÝnh † Bíc 2: LuyÖn nghe víi nguyªn ©m † Bíc 3: LuyÖn nghe víi phô ©m † Bíc 4: LuyÖn nghe víi tõ
14. † Bíc 5: LuyÖn nghe víi c©u Xem b¨ng “LuyÖn nghe” T¹i sao ph¶i nãi chuyÖn víi trÎ? „ Muèn biÕt trÎ nghÜ g×, trÎ thÝch g×, trÎ cÇn g×, trÎ gÆp nh÷ng khã kh¨n? Nãi chuyÖn víi trÎ khi nμo? Cã thÓ nãi chuyÖn víi trÎ ë mäi lóc, mäi n¬i nªn tËn dông mäi t×nh huèng, mäi c¬ héi ®Ó nãi chuyÖn víi trÎ. Tèt nhÊt chóng ta h·y cïng ch¬i, sinh ho¹t, lμm viÖc víi trÎ. §ã lμ c¬ héi tèt nhÊt ®Ó cã thÓ nãi chuyÖn víi trÎ vμ t¹o c¬ héi ®Ó trÎ giao tiÕp víi m×nh. Nãi chuyÖn víi TKT nh thÕ nμo? † Nãi chuyÖn nh nãi víi trÎ b×nh thêng. † §èi diÖn vμ ë kho¶ng c¸ch gÇn † M¸y trî thÝnh ho¹t ®éng tèt † Nãi chuyÖn trong m«i trêng yªn tÜnh † TËn dông t×nh huèng cô thÓ † KÕt hîp tiÕng nãi, cö chØ ®iÖu bé † Khen, ®éng viªn trÎ kÞp thêi. Xem b¨ng “Nãi chuyÖn víi trΔ D¹y trÎ nãi tiÕng ViÖt † D¹y ph¸t ©m LuyÖn thë. LuyÖn giäng. LuyÖn ©m vμ vÇn. LuyÖn thë † H¬i thë ®Òu khi nãi. † Võa thë võa nãi. † HÝt vμo nhanh, s©u thë ra tõ tõ cã ®iÒu khiÓn. Trß ch¬i luyÖn thë: Thæi giÊy, thæi bãng LuyÖn giäng † Cêng ®é: Ph¸t ©m to nhá a (to), a (nhá). † Trêng ®é: Ph¸t ©m ng¾n a_ , ph¸t ©m kÐo dμi a___ † Cao ®é: Dïng nh÷ng ©m, tiÕng trÇm ®Ó h¹ bít giäng nh b, m, bμ, måm, LuyÖn ©m vμ vÇn † LuyÖn ph¸t ©m: nguyªn ©m, phô ©m, tõ, c©u B¶ng ch©m tríc
15. B « m e v Ü u« Ü Ü  Ü Ü Ü Ü  Ü Ü Ü Ü  §äc h×nh miÖng Kh¸i niÖm † §äc h×nh miÖng lμ c¸ch hiÓu tiÕng nãi th«ng qua nh÷ng chuyÓn ®éng cña c¬ quan ph¸t ©m khi nãi (chñ yÕu lμ chuyÓn ®éng cña m«i vμ nÐt mÆt). † §äc h×nh miÖng kh«ng ph¶i lμ ®äc h×nh m«i cña tõng ©m mét, mμ lμ ®äc h×nh miÖng cña mét côm tõ, mét c©u nãi
16. † Kh¶ n¨ng ®äc h×nh miÖng ë TKT phô thuéc rÊt nhiÒu vμo n¨ng lùc suy ®o¸n Vai trß cña ®äc h×nh miÖng † §äc h×nh miÖng lμ c¸ch hç trî ®Ó trÎ tiÕp thu th«ng tin tõ ngêi ®èi tho¹i † Nh÷ng trÎ ®· ®îc häc ®Õn líp 4 – 5, cã thÓ tiÕp thu tiÕng nãi qua ®äc h×nh miÖng kho¶ng 60-70% lîng th«ng tin §Æc ®iÓm h×nh miÖng tiÕng ViÖt † Nguyªn ©m lμ ®¬n vÞ ®äc h×nh miÖng dÔ thÊy v× nã cã thÓ kÐo dμi khi ph¸t ©m còng nh khi nãi. † §Æc ®iÓm ®¬n ©m tiÕt cña tiÕng ViÖt cã nhiÒu trêng hîp trïng lÆp h×nh miÖng, nªn khã ®o¸n. VÝ dô: hμn vμ h¸t. † TiÕng ViÖt cã s¸u thanh ®iÖu ®ãng vai trß quan träng trong viÖc biÓu thÞ ng÷ nghÜa cña ©m tiÕt, hoμn toμn kh«ng thÓ ®äc qua h×nh miÖng † Mçi ©m tiÕt kh«ng ph¶i chØ cã mét h×nh miÖng riªng, mμ nã cã thÓ lμ cña nhiÒu ©m tiÕt kh¸c nhau. Hinh miÖng chu c¸i tiÕng ViÖt DÔ nhin thÊy Khã nhin thÊy Kh«ng nhin thÊy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 a « i p ph t s n h ¨ u b v ch x nh k © e m r kh o g ¬ ng RÌn luyÖn kü n¨ng ®äc h×nh miÖng † Lu«n lu«n nãi tríc mÆt häc sinh. † Lêi nãi cña GV cÇn râ rμng, ng÷ ®iÖu b×nh thêng, tèc ®é võa ph¶i, kh«ng c- êng ®iÖu ho¸ h×nh miÖng. † LuyÖn ®äc h×nh miÖng cho trÎ c¶ c©u hay mét côm tõ cã nghÜa, tr¸nh luyÖn ®äc tõng ©m, tõng tõ † BiÕt c¸ch x¸c ®Þnh ®iÓm mèc vμ nhËn biÕt ®iÓm mèc cña tõng côm tõ, tõng c©u. † GV nªn chó ý dïng nh÷ng tõ ng÷ dÔ ®äc h×nh miÖng. Ch÷ c¸i ngãn tay (CCNT) † CCNT lμ hÖ thèng ch÷ c¸i ®îc biÓu thÞ b»ng c¸c ngãn tay. Mçi ch÷ c¸i ®îc biÓu thÞ b»ng mét ®éng t¸c nhÊt ®Þnh cña c¸c ngãn tay (h×nh d¹ng gÇn
17. gièng nh ch÷ viÕt). CCNT lμ d¹ng ch÷ viÕt trªn kh«ng, t¬ng tù nh c¸ch viÕt tiÕng ViÖt. VÞ trÝ cña tay khi sö dông CCNT † ChØ dïng mét tay (tr¸i hoÆc ph¶i) † Tay ®Ó ngang miÖng, lßng bμn tay híng vÒ phÝa tríc. † ChuyÓn ®éng c¸c ngãn tay vμ cæ tay, kh«ng chuyÓn ®éng c¶ c¸nh tay † VÞ trÝ cña c¸c ngãn tay ph¶i ®óng vμ chÝnh x¸c Thø tù sö dông CCNT
18. † §¸nh tõng ch÷ c¸i theo thø tù † §¸nh dÊu ©m † HÕt mét tiÕng nghØ ng¾n, hÕt mét c©u nghØ dμi D¹y CCNT khi nμo? † D¹y thμnh bμi riªng † D¹y kÕt hîp víi c¸c giê häc, trong c¸c ho¹t ®éng giao tiÕp Thùc hμnh sö dông CCNT † Sö dông CCNT ®Ó “nãi” víi b¹n m×nh (hä, tªn, tuæi cña m×nh) Ng«n ng÷ kÝ hiÖu Kh¸i niÖm Ng«n ng÷ ký hiÖu (NNKH) lμ qui íc vÒ mét ý nghÜa cña sù vËt, sù viÖc th«ng qua bμn tay. Sö dông thÞ gi¸c ®Ó hiÓu néi dung giao tiÕp. Nã lμ h×nh thøc giao tiÕp thuËn lîi vμ hiÖu qu¶ nhÊt ®èi víi ngêi khiÕm thÝnh. §Æc tÝnh c¬ b¶n mét kÝ hiÖu 1. VÞ trÝ 2. Sù tîng h×nh (h×nh d¹ng bμn tay) 3. Sù ®Þnh híng (chiÒu híng cña lßng bμn tay) 4. Sù chuyÓn ®éng 5. DiÔn ®¹t kh«ng b»ng tay (cña nÐt mÆt, ¸nh m¾t, c¬ thÓ ) KÝ hiÖu C¸c lo¹i kÝ hiÖu NghÜa O
19. KÝ hiÖu tîng hinh: kÝ hiÖu biÓu thÞ gièng nh tinh c¶m, sù viÖc hay hμnh ®éng. VÝ dô: “¡n”, “uèng” Ü ®îc biÓu thÞ nh hμnh ®éng “¡n uèng. KH tîng hinh gi¸n tiÕp: Lμ KH biÓu thÞ ®Æc ®iÓm næi bËt cña SV, HT. VD: “Con khØ” ®îc biÓu Ü thÞ b»ng KH hai tay g·i bông vμ mÆt. KH tù ý: KH riªng cña tõng ngêi hoÆc tõng nhãm nhá. VD: “mÑ” - Cã thÓ sê m¸; Cã thÓ sê Ü tay lªn ®Çu. KH quy íc: chiÕm sè lîng kh¸ nhiÒu trong hÖ thèng KH, nã ®îc c¶ céng ®ång chÊp nhËn sö dông. VD: “tèt” bμn tay n¾m, ngãn tay c¸i gi¬ th¼ng híng lªn trªn. Giíi thiÖu mét sè kÝ hiÖu ®¬n gi¶n † Sè ®Õm † Chñ ®Ò gia ®×nh Giao tiÕp tæng hîp Kh¸i niÖm: ViÖc sö dông tÊt c¶ c¸c ph¬ng tiÖn giao tiÕp: KÝ hiÖu, CCNT, ®äc h×nh miÖng, nghe, nãi, viÕt, nÐt mÆt vμ cö chØ ®iÖu bé. B»ng c¸ch tiÕp cËn víi tÊt c¶ c¸c kªnh giao tiÕp, trÎ khiÕm thÝnh cã thÓ sö dông c¸c c¬ quan c¶m gi¸c ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷. §iÒu kiÖn thùc hiÖn giao tiÕp tæng hîp † Gi¸o viªn † TrÎ khiÕm thÝnh † TrÎ b×nh thêng Ghi nhí † Giao tiÕp cã vai trß quan träng trong ho¹t ®éng nhËn thøc † §a sè trÎ khiÕm thÝnh tiÕp thu th«ng tin b»ng thÞ gi¸c. Khi giao tiÕp víi trÎ khiÕm thÝnh cÇn chó ý ®øng ë vÞ trÝ gÇn vμ ®èi diÖn trÎ. † Do mÊt hoÆc bÞ suy gi¶m kh¶ n¨ng nghe nªn TKT rÊt h¹n chÕ GT b»ng ng«n ng÷ nãi, nhng trÎ cã kh¶ n¨ng sö dông nhiÒu PTGT kh¸c nhau ®Ó ®¸p øng nhu cÇu GT cña m×nh. † Ph¸t triÓn kÜ n¨ng GT ph¶i phï hîp kh¶ n¨ng vμ nhu cÇu GT cña trÎ. † Khã kh¼ng ®Þnh ph¬ng ph¸p tiÕp cËn GT nμo lμ tèt nhÊt, cμng kh«ng cã ph¬ng ph¸p v¹n n¨ng ®èi víi TKT. CÇn sö dông kÕt hîp chóng trong qu¸